Ai bán vỉa hè? Dân đi bộ bằng cách nào?

Ai bán vỉa hè? Dân đi bộ bằng cách nào?

Một quy định của chính phủ VN ban hành có giá trị từ ngày 01 tháng 2 năm 2016 tức là trước Tết Nguyên Đán vài ngày khiến người dân khắp nơi ngỡ ngàng và đã có một số người bị Cảnh Sát phạt. Đồng thời cũng dấy lên một luồng dư luận phản đối dữ dội bởi vỉa hè đã bị lấn chiếm gần hết rồi, dân buộc phải đi bộ dưới lòng đường, dù họ biết rằng đi như thế là rất nguy hiểm song không còn cách nào khác.

Hơn thế, người dân thừa biết vỉa hè đã bị "bán" rồi. Vậy ai "bán"? Phường "bán"? Cảnh sát khu vực hay Giao thông công chính "bán"?... Người dân chẳng thể biết. Nhưng nhất định là có sự "mua bán đổi chác" ở đây. Bởi người lấn chiếm vỉa hè phải nộp thuế, nộp phí và tất nhiên không thể không có tiền hối lộ hàng tuần hàng tháng cho người vị có chức có quyền, đó là một hình thức "bán vỉa hè" và người mua vỉa hè để bày hàng buôn bán coi như hợp lệ. Nếu không nộp phí thuế và hối lộ thì vừa bày hàng ra là bị "hốt" ngay, có khi mất trắng cả gánh hàng. Chuyện đó người dân nào chẳng biết.

Bách bộ trên phố Hàng Quạt chỉ có cách đi dưới lòng đường.

Tôi xin tóm tắt ngắn gọn quy định và mức phạt đó:

Qui định người đi bộ đi trên vỉa hè đã được ghi rất rõ tại điểm 1 Điều 32 Luật Giao thông đường bộ, qui định có giá trị từ ngày 01 tháng 2 năm 2016.

Mức phạt đối với một số hành vi vi phạm của người đi bộ:

- Phạt tiền từ 50.000 - 60.000 đồng nếu đi không đúng phần đường quy định; không chấp hành hiệu lệnh hoặc chỉ dẫn của đèn tín hiệu, biển báo hiệu, vạch kẻ đường; Không chấp hành hiệu lệnh của người điều khiển giao thông, người kiểm soát giao thông.

- Phạt tiền từ 60.000 - 80.000 đồng nếu mang vác vật cồng kềnh gây cản trở giao thông; Vượt qua dải phân cách; Đi qua đường không đúng nơi quy định hoặc không đảm bảo an toàn; Đu bám vào phương tiện giao thông đang chạy.

- Phạt tiền từ 80.000 đồng đến 120.000 đồng đối với người đi bộ đi vào đường cao tốc, trừ người phục vụ việc quản lý, duy trì đường cao tốc.

Trong phạm vi bài này tôi chỉ tường trình cùng bạn đọc về việc người đi bộ phải đi xuống lòng đường.

Tuy vậy vẫn có người dân cố tình vi phạm luật, bị công an rượt bắt.

Thật ra cũng có một số người dân vì muốn nhanh chóng nên trèo cả qua rào chắn dải phân cách giữa đường để "vọt" sang bên kia.

Chuyện tức cười là ngày 11-2, tức mùng 4 Tết một người đàn ông, trên đầu đội mũ bảo hiểm, đeo trước mặt tấm biển mang dòng chữ: "Tôi thành thật xin lỗi các anh cảnh sát giao thông vì đã vượt đèn đỏ!".

Bức hình được chụp tại đường Nguyễn Đình Chiểu, Quận 3, TP Sài Gòn. Đến ngày 12-2, tức mùng 5 tết, người đàn ông kỳ lạ trên vẫn tiếp tục lặp lại hành động của mình, ở cùng vị trí trên. Người đàn ông đó là anh Nguyễn Văn Điền, ngụ Q.9, TP. Sài Gòn.

Anh Điền cho biết anh có một đứa con bị bệnh nan y. Do nhiều lần chở con đi chữa bệnh, anh vượt qua các đèn đỏ nên cháu bé bảo ba làm như thế là sai.

Con trai anh yêu cầu anh phải xin lỗi hành vi đó nên anh rất áy náy và nghĩ ra cách xin lỗi này. Sau khi cháu bé nói với ba yêu cầu đó thì bệnh cháu lại trở nặng và nhiều lần hôn mê. Chắc là cảnh sát thông cảm không phạt anh Điền.

Người đàn ông cầm biển xin lỗi CSGT vì vượt đèn đỏ.

Có người liều mình, mắt dáo dác đi qua luôn đèn đỏ, qua luôn ngã tư. Nói rõ là họ đã phạm luật và cực kỳ nguy hiểm cho bản thân. Thế nên qui định cụ thể như vậy là để bảo đảm an toàn cho người đi bộ.

Thế nhưng qui định này khi thực hiện, lại vấp phải sự phản ứng mạnh mẽ từ phía người dân. Vì sao?

Lý do là bởi "đường của xe, hè của em, bởi em đã nộp đầy đủ thuế phí rồi"... Mà em kinh doanh, em bỏ tiền ra thì em phải có quyền.

Đến cả lề đường cũng "bán" để làm chỗ đậu xe. Nhiều hè phố trông giữ xe trên các đường phố ở Hà Nội và TP Sài Gòn đang chiếm hết phần hè phố dành cho người đi bộ. Điều đáng nói, hầu hết những điểm giữ xe này đều được phép của các cơ quan chức năng.

Vỉa hè phố Khâm Thiên có biển báo nơi trông giữ xe hợp pháp.

Thế là đành phải vi phạm luật, đi xuống lòng đường thôi, vi phạm thôi bởi không thế thì chỉ có nước ngồi nhà.

Ngay như chung cư tôi ở hiện nay (xin nói rõ là chung cư Nguyễn Thiện Thuật) có vài hàng quán chiếm dụng hết vỉa hè, có quán còn ngang ngược hơn, bày hai dẫy bàn ghế dài trên vỉa hè, bày cả xuống lòng đường, chúng ngang nhiên đuổi hết các loại xe có ý đậu hoặc lai vãng trong suốt dãy phố chúng bán hàng. Một người bạn ở nước ngoài về VN, nhà ở tận Bà Hom, cách nhà tôi hơn 10 km có xe hơi nhưng không dám đi vì không có chỗ để xe, phải đi taxi, mất vài trăm ngàn đồng.

Vậy mà đến nay vẫn chẳng ai dẹp được. Ai đã ký giấy cho phép mở cửa hàng ăn nhậu trong chung cư? Ai đã "bán lề đường" và cả lòng đường? Chắc phải nhờ đến ông Đinh La Thăng "dẹp loạn" thôi.

Đi bằng mắt

Bạn Bùi Hoàng Tám viết trên báo Dân Trí: "Nói về sự vô lý của những cái biển báo, chỉ Hà Nội thôi đã cả tháng, cả năm không hết chuyện. Tóm lại, quản lý thì lôm côm, chồng chéo là năm cha, ba mẹ. Thực hiện thì phập phù, nơi làm nơi không, lúc làm lúc không… Thế là người dân như lạc vào ma trận.

Người bản địa còn đỡ, người các địa phương khác đến thì nơm nớp hơn "rắn mồng năm". Nhiều người khi lên Hà Nội tìm chỗ gửi xe rồi chạy tắc xi, xe ôm cho chắc.

Trở lại với việc phạt người đi bộ không đi trên vỉa hè, cũng nhắc lại, đây là chủ trương đúng pháp luật. Tuy nhiên, đúng luật cũng chưa đủ khi mà cái luật chính, luật cơ bản là sự quản lý còn "lôm côm", bất nhất. Khi đó, người dân mong muốn thực hiện luật cũng khó (hoặc không thể).

Cụ thể ở đây, trước khi phạt người đi bộ, hãy tạo điều kiện để người dân có điều kiện và được quyền thực hiện luật của mình bằng cách thay đổi cách quản lý và cụ thể là hãy trả lại vỉa hè cho người đi bộ.

Còn nếu như vỉa hè bị "bán" thì người dân chỉ còn nước… đi bằng mắt!"

Leo lên dây điện mà đi

Còn rất nhiều những lời bình luận khác nữa, tôi chỉ nêu thêm vài ý kiến:

- Bạn Nguyễn Văn Tuấn viết: Đường sá kiểu này nếu không muốn bị phạt chắc... leo lên dây điện đi quá?

- Bạn Hoàng Trung Âu đề nghị: Hãy phạt những người lấn chiếm vỉa hè trước đã, điều đó dễ hơn nhiều, nhưng điều đó quá khó vì những người lấn chiếm vỉa hè đã có bảo kê...?

- Bạn Đỗ Quang Đán nêu ý kiến: Hãy học các nước trả lại vỉa hè cho người đi bộ rồi hãy cấm đoán. Buôn bán ,ăn uống trong nhà hết chứ có đâu ê hề cả ra vỉa hè như ta! Các vị toàn làm ngược, khổ dân thôi!!!

Đó là những ý kiến thiết thực nhất. Các quan hãy dẹp hết hàng quán trên vỉa hè, trả lại cho dân rồi hãy cấm hay phạt người dân đi buộc phải đi dưới lòng đường. Đừng làm ngược, quản lý "lôm côm", cứ ngồi phòng lạnh ra quy định như thế dân chịu sao thấu!

Tại sao không dẹp lề đường được? Có lẽ dẹp "hơi khó" vì lâu nay các vị có quyền có thế đã ăn bẫm rồi, đã hứa hẹn bảo kê cho các hàng quán này ngang nhiên bày bán trên vỉa hè.

Nói về chuyện đường xá ở VN còn lắm chuyện cười ra nước mắt. Đã từng xảy ra rất nhiều vụ làm đường né nhà quan chức khiến con đường bị bẻ cong, có quan gọi đó là  "đường cong mềm mại", nghe ngang phè.

Gân đây nhất, vào tháng 1-2016 vừa qua dư luận ở thị trấn U Minh thuộc tỉnh Cà Mau lại đang phẫn nộ về việc cưỡng chế phá nhà dân để tránh nhà chị ruột ông chủ tịch thị trấn. Né nhà quan rồi cả đến nhà chị em quan cũng phải né thì quả là các quan "đáng sợ" thật. Cứ nói quan gần dân mà thật ra dân sợ quan gần chết. Đây là câu chuyện đang nổi sóng.

Cưỡng chế nhà dân để xây cầu "né" nhà chị ruột Chủ tịch thị trấn?

Một vụ cưỡng chế nhà dân vừa được thực hiện để xây dựng cầu nối liền tuyến lộ từ thị trấn U Minh đến rạch Cây Khô (huyện U Minh, Cà Mau). Người dân cho rằng, đúng ra con đường này phải được đi thẳng, nhưng do "né" nhà chị ruột của Chủ tịch thị trấn U Minh nên con đường đã được… bẻ cong.

Đoạn bị bẻ cong để né nhà chị ruột Chủ tịch thị trấn được người dân vẽ lại.

Những ngày qua, 4 gia đình dân vừa bị cưỡng chế nhà, gồm: Nhà ông Lê Văn Lợi, ông Võ Minh Quang, ông Lâm Phước Du và ông Dương Thuận Phát (cùng ngụ khu vực cầu Rạch Chùa, khóm 2, thị trấn U Minh, huyện U Minh, Cà Mau) rất phẫn nộ khi bị cưỡng chế buộc tháo dỡ nhà khiến họ không có nơi để ở và đón Tết Nguyên Đán năm nay. Công trình xây dựng cây cầu nối liền con đường từ thị trấn U Minh đến rạch Cây Khô chỉ mới hoàn thành giai đoạn đóng trụ, khối lượng công trình còn lại là khá lớn, khó mà hoàn thành trước Tết Nguyên đán 2016. Tuy nhiên, UBND huyện U Minh đã chỉ đạo cho cưỡng chế giải tỏa "khẩn" 4 nhà dân vào ngày ngày 7 tháng 1 năm 2016 vừa qua, để xây dựng công trình.

Thật ra trước đây khi họp dân, ông Lê Thanh Triều (nguyên Chủ tịch UBND huyện U Minh) nói với người dân là chỉ xin mỗi bên 0,75m đất để làm đường và hứa sẽ không ảnh hưởng nhiều đến người dân. Trong khi đó, 4 căn nhà vừa bị cưỡng chế vẫn còn cách đường hơn 1,5 mét.

Hồ sơ xây dựng chỉ rõ cây cầu nối tuyến lộ này được thực hiện sai lệch với bản vẽ, bởi nếu xây dựng cầu đúng thiết kế, ngay tim lộ thì hoàn toàn không ảnh hưởng lớn đến các gia đình dân nói trên. Tuy nhiên, công trình lại được "bẻ cong" để "né" một nhà máy xay xát lúa của bà Sáu Cảnh (còn gọi là Hồng Sáng). Theo người dân nơi đây cho biết, bà Sáu Cảnh là chị ruột của ông Nguyễn Minh Cà (hiện là Chủ tịch UBND thị trấn U Minh). Điều đáng nói là nhà máy của bà Sáu Cảnh lại che khuất tầm nhìn của con lộ và là nơi thường xuyên xảy ra nhiều vụ tai nạn giao thông.

Bà Tuyết xót xa chỉ những căn nhà vừa bị cưỡng chế.

Chính quyền địa phương cho rằng, việc cưỡng chế này là đúng quy định pháp luật vì những nhà trên đều vi phạm hành chính (cất nhà ven sông). Gia đình ông Võ Minh Quang (một gia đình dân bị ảnh hưởng) cho rằng, nhà họ đã xây dựng cách đây nhiều năm, không có cơ quan nào đến nhắc nhở di dời, vậy mà nay đột nhiên đến lập biên bản vi phạm hành chính rồi xử phạt và buộc di dời một cách "hỏa tốc". Trong khi đó, trên đoạn sông khu vực này còn có hàng chục nhà xây dựng dưới mé sông vẫn hiên ngang ở đó, không bị xử phạt hay tháo dỡ.

Gia đình ông Võ Minh Quang cho biết, khi tháo dỡ nhà, chính quyền địa phương hỗ trợ duy nhất 3 triệu đồng, nhưng với hoàn cảnh hiện tại thì gia đình không biết sẽ đi đâu về đâu với số tiền nhỏ nhoi đó.

Bà Lê Ánh Tuyết (vợ ông Quang) xót xa nói: "Do nhà cửa lúc bấy giờ còn ngổn ngang lại không có ai ở nhà, tôi năn nỉ mấy chú ở địa phương là dỡ một khúc trước nhà, còn chừa lại khúc sau để ở tạm, vậy mà họ vẫn cứ cho xe cuốc vào phá làm hư hỏng nhiều đồ của tôi. Quả thật, chính quyền địa phương đã đẩy chúng tôi đến đường cùng rồi".

Bạn đọc đã thấy những chuyện ngang ngược như vậy ở VN rất nhiều. Quả thật chưa thời đại nào người dân bị chèn ép, khổ cực như thời đại này.

Văn Quang

Viết từ Sài Gòn ngày 22.02.2016

Nhật Ký Biển Đông: Syria - Một Thảm Kịch

Nhật Ký Biển Đông: Syria - Một Thảm Kịch

Nhật Ký Biển Đông hai tuần đầu Tháng Hai ghi nhận những chuyển biến quan trọng như sau:

Tình hình thế giới:

- PJ Media ngày 2/2/2016: " Ngày 24/4 ghi dấu "Tội Ác Tày Trời", đó là cuộc diệt chủng của người Armenia xảy ra dưới thời Đề Quốc Hồi Giáo Thổ Nhĩ Kỳ Ottaman (Turkey's Islamic Ottoman Empire) trong và sau Thế Chiến I. Khoảng 2 triệu dân và 1.5 triệu người Armenia đã bị giết."

- The New York Times ngày 2/2/2016: "Tháng qua, hơn 1200 công dân Thổ Nhĩ Kỳ và giáo sư ngoại quốc đã ký một thỉnh nguyện thư kêu gọi lưu tâm tới cuộc khủng hoảng nhân đạo liên tục tại rất nhiều thị trấn ở đông nam Thổ Nhĩ Kỳ mà người Kurd chiếm đa số - là nơi đang diễn ra những cuộc giao tranh giữa quân đội Thổ và lực lượng PKK (Kurdistan Workers' Party. Thỉnh nguyện thư chỉ trích những cuộc pháo kích và áp đặt lệnh giới nghiêm 24/24 kéo dài cả tuần lễ khiến cho người dân không thể chôn cất thân nhân hoặc tìm khiếm thực phẩm. Tổng Thống Erdogan chỉ trích những người ký tên vào bản thỉnh nguyện thư này và nói mỉa họ là "học giả" và "phản bội". Chỉ nội vài ngày, cảnh sát chống khủng bố đã bắt giữ và gây phiền hà cho một số người đã ký bản thỉnh nguyện thư. Hành động của Ô. Erdogan chính ra không nên…" (Last month, more than 1,200 Turkish and foreign academics signed a petition calling attention to the continuing humanitarian crisis in many Kurdish-majority towns in southeastern Turkey, which are the site of fighting between the Turkish Army and the Kurdistan Workers' Party, or P.K.K. The petition decried the Army's shelling of urban areas and the imposition of weekslong, 24-hour curfews, which have left many civilians unable to bury their dead or even obtain food. President Recep Tayyip Erdogan publicly denounced the signers as "so-called intellectuals" and "traitors." Within days, antiterror police had detained and harassed dozens of the signatories. Mr. Erdogan's actions shouldn't have been ...)

- ABC News ngày 2/2/2106: "Bộ Trưởng Quốc Phòng Ash Carter yêu cầu gia tăng 50% chiến phí tức 7.5 tỉ đô-la cho ngân sách năm tới cho chiến dịch chống Nhà Nước Hồi Giáo." Tuy nhiên theo The Politics, trong một cuộc phỏng vấn, cựu Bộ Trưởng Quốc Phòng Chuck Hagel lại nói rằng, "Gia tăng chiến tranh không giải quyết cuộc xung đột ở Syria" (Former Defense Secretary Chuck Hagel: 'More War' Will Not Fix Syrian Conflict).

- Newsweek ngày 3/2/2016: "Phát ngôn viên Điện Kremlin cho hay, Tổng Thống Putin đã tiếp chuyện với Ô. Henry Kissinger (sinh tại Đức) cựu Bộ Trưởng Ngoại Giao Hoa Kỳ khi mà hai người hiển nhiên đã liên lạc với nhau trong nhiều năm. Về cuộc khủng hoảng Ukraine Ô. Henry Kissinger nói rằng, Phương Tây phải nhận một số trách nhiệm do việc Nga thôn tính Crimea đầu năm 2014 và sự leo thang xung đột tại Ukraine." (Kissinger said the West has to accept some responsibility for Russia's annexation of Crimea in early 2014 and the escalation of the conflict in Ukraine.) "

- Reuters ngày 7/2/2016: "Một giáo sư tại đại học của hệ phái  Phúc Âm (*) gần Chicago gặp rắc rối khi nói rằng Thiên Chúa Giáo và Hồi Giáo thờ cùng một Thượng Để/Thiên Chúa/Chúa Trời theo một bản tuyên bố do Wheaton College phổ biến. Larycia Hawkins là nữ giáo sư thực thụ giảng dạy khoa học đã được đưa ra hội đồng kỷ luật trong năm ngày để xem xét và vị giáo sư này đã bị sa thải theo tin mới nhất." (A professor at an evangelical Christian college who was suspended for saying Christians and Muslims worship the same God will no longer be teaching at the school. As we've reported, Larycia Hawkins, an associate political science professor who had tenure at Wheaton College in Illinois, was suspended from her job in December.)

- AP (Brussels) ngày 10/2/2016: "Các bộ trưởng quốc phòng của khối NATO đã chấp thuận một lực lượng đa phương mới để tăng cường bảo vệ tiền tuyến của các nước đồng minh có nguy cơ bị Nga tấn công nhất. Ô. Jens Stoltenberg – Tổng Thư Ký NATO nói rằng lực lượng mới này được Hoa Kỳ và 27 quốc gia thành viên chấp thuận gồm có binh sĩ đa quốc gia luân phiên ra vào những quốc gia Đông Âu nhưng không trú đóng thường trực, và đây là thông điệp rõ ràng cho Nga thấy là NATO sẽ đáp trả bất cứ cuộc xâm lăng nào của Nga vào thành viên của khối."

Đe dọa từ Nga có thực hay Tây Phương thổi phồng lên để lấy cớ đem quân áp sát biên giới Nga? Dù đúng dù sai, Chiến Tranh Lạnh khởi đầu từ cuộc khủng hoảng Ukraina đã mỗi lúc trở nên nguy hiểm hơn.

- UPI ngày 10/2/2016: "Nga cảnh cáo Nam Hàn về việc triển khai hệ thống lá chắn hỏa tiễn của Hoa Kỳ THAAD (Terminal High Altitute Area Defence). Cùng lên tiếng phản đối còn có Trung Quốc và Bắc Hàn."

- US News and World eport ngày 11/2/2016: "Người đứng đầu NATO đã ra lệnh cho ba tàu chiến tiến vào vùng Biển Aegean giữa Hy Lạp và Thổ Nhĩ Kỳ để ngăn chặn nạn nhập cư lậu từ Thổ Nhĩ Kỳ."

- Fox News ngày 11/2/2016: "Lần đầu tiên kể từ khi Hoa Kỳ tuyên bố cuộc chiến Afghanistan đã kết thúc, một tiểu đoàn gồm 500 binh sĩ Mỹ đang được gửi tới Helmand nơi mà lực lượng Taliban đã phục hồi."

- Yahoo News ngày 11/2/2106: Trong cuộc tranh luận, ứng cử viên Bernie Sanders hứa trong nhiệm kỳ đầu ông sẽ thả 500,000 tù nhân để dùng tiền đầu tư vào giáo dục và tạo công ăn việc làm. Hiện nay Hoa Kỳ đứng đầu thế giới về số lượng 2,200,000 tù nhân. Thứ nhì là Trung Quốc với 1,700,000 tù nhân.

- Orange County Register ngày 9/2/2016: "Mậu dịch, chống khủng bố và an ninh trên biển nằm trong chương trình nghị sự của cuộc họp thượng đỉnh lần đầu tiên tổ chức tại Rancho Mirage gồm có Tổng Thống Obama và 10 lãnh đạo quốc gia thuộc khối ASEAN. Ô. Obama và lãnh đạo các quốc gia Đông Nam Á sẽ gặp vào ngày 15/2 và 16/2 để thảo luận về những vấn đề liên quan đến quyền lợi hỗ tương. Đây là hội nghị thượng đỉnh đầu tiên do Hoa Kỳ tổ chức và tổ chức tại Mỹ." Còn theo The Politics, "Tổng Thống Obama sẽ đưa ra thông điệp cứng rắn trong cuộc họp thượng đỉnh với những quốc gia Đông Nam Á - rằng tranh chấp chủ quyền tại Biển Đông phải được giải quyết trong hòa bình và không có kiểu nước lớn bắt nạt các láng giềng nhỏ chung quanh."

- Huffinton Post ngày 13/2/2016: "Theo tài liệu có được, lần đầu tiên quân đội Trung Quốc muốn đặt kho vũ khi nguyên tử tương đối nhỏ của họ vào hệ thống báo động bén nhạy. Đó là điều không tốt  và tạo đe dọa cho Hoa Kỳ lẫn cho Trung Quốc." Đây là điềm xấu cho thế giới đang tiến vào cuộc đối đầu giống như thời Chiến Tranh Lạnh. Câu hỏi đặt ra:  Ai là mục tiêu của những hỏa tiễn nguyên tử này? Chắc chắn phải là Hoa Kỳ, Ấn Độ, Nhật Bản, Nam Hàn, Úc Châu và có thể Phi Luật Tân nếu Mỹ triển khai các hệ thống hỏa tiễn chống hỏa tiễn hoặc vũ khí nguyên tử tại đây.

- AFP ngày 15/2/2016: "Theo giới chức hỏa xa Ba Tư, chuyến xe lửa đầu tiên nối liển Trung Hoa với Ba Tư đã tới Thủ Đô Tehran vào ngày hôm nay, làm sống lại "Con Đường Tơ Lụa" năm xưa. Chuyến xe phải mất 14 ngày để vượt 9500km. "

Tình hình Biển Đông:

- Foreign Policy Magazine ngày 2/2/2016: "Bộ Trưởng Quốc Phòng Ash Carter đưa ra lời nói thẳng thừng khi cho rằng Ngũ Giác Đài cần chi tiêu nhiều hơn cho vũ khí siêu kỹ thuật để kiềm chế Hoa Lục- đặc biệt giữa lúc tình hình Biển Đông gia tăng căng thẳng."

- AFP ngày 4/2/2016: "Đại Sứ Hoa Kỳ cho biết Mỹ đang tính tới chuyện tuần tra chung với Phi Luật Tân tại Biển Đông như một phần của nỗ lực bảo đảm tự do lưu thông trên vùng biển mà Hoa Lục tuyên bố chủ quyền."

- Orange County Register ngày 9/2/2016: "Mậu dịch, chống khủng bố và an ninh trên biển nằm trong chương trình nghị sự của cuộc họp thượng đỉnh lần đầu tiên tổ chức tại Rancho Mirage gồm có Tổng Thống Obama và 10 lãnh đạo quốc gia thuộc khối ASEAN. Ô. Obama và lãnh đạo các quốc gia Đông Nam Á sẽ gặp vào ngày 15/2 và 16/2 để thảo luận về những vấn đề liên quan đến quyền lợi hỗ tương. Đây là hội nghị thượng đỉnh đầu tiên do Hoa Kỳ tổ chức và tổ chức tại Mỹ." Còn theo The Politics, "Tổng Thống Obama sẽ đưa ra thông điệp cứng rắn trong cuộc họp thượng đỉnh với những quốc gia Đông Nam Á - rằng tranh chấp chủ quyền tại Biển Đông phải được giải quyết trong hòa bình và không có kiểu nước lớn bắt nạt các láng giềng nhỏ chung quanh."

- New York Times ngày 11/2/2016: "Theo Reuters, Hoa Lục đã phản ứng về việc Hoa Kỳ và Ấn Độ đang thảo luận về việc tuần tra chung ở Biển Đông và nói rằng sự can thiệp của các nước ngoài đe dọa hòa bình và ổn định của khu vực." Theo tôi, đây là lời cảnh báo hết sức nghiêm trọng. Việc tuần tra chung giữa Hoa Kỳ và Phi Luật Tân khác hẳn với sự tuần tra chung giữa Hoa Kỳ và Ấn Độ vì nó liên quan đến một cường quốc thù nghịch. Nếu việc tuần tra chung diễn ra, Trung Quốc có thể sẽ gửi tàu chiến tới nghênh cản và chưa biết hậu quả ra sao.

Tình hình Syria:

- The Politics ngày 1/2/2016: "Nga triển khai bốn phi cơ chiến đấu Sukhoi-35S tối tân nhất của mình, tăng cường vị thế ưu thắng về không quân tại Syria. Chuyển động này diễn ra sau khi Thổ Nhĩ Kỳ nói rằng oanh tạc cơ Su-34 của Nga vi phạm không phận của họ vào ngày 29/1/2016."

- Al Jazeera & Reuters ngày 2/2/2016: "Quân chính phủ Syria tung ra một cuộc tổng tấn công vào phía bắc Aleppo và chiếm giữ một vài thị trấn chiến lược khi cuộc hòa đàm ở Geneva tiếp diễn vào Thứ Ba 2/2/2016. Cuộc tiến quân ngày Thứ Hai mở lối cho lực lượng của Tổng Thống Assad chiếm lại Tỉnh Aleppo- một tỉnh lớn nhất của Syria khi quân chính phủ lướt qua các thị trấn Hardatnein, Tal Jibbeen và  Deir Zaitoun. Những cuộc không kích dữ dội của Nga có thể cắt đứt đường tiếp vận sống còn của phiến quân vào thành phố này. Đặc Phái Viên De Mistura nói rằng sự tan vỡ của hòa đàm là điểu có thể xảy ra. "

- AFP ngày 2/2/2016: "Chính phủ Syria lên án cuộc pháo kích nghi ngờ là của Thổ Nhĩ Kỳ và coi đây là sự vi phạm trắng trợn luật pháp quốc tế." Theo Sputnik News, pháo binh Thổ Nhĩ Kỳ đã bắn chặn để phiến quân rút lui từ Syria vào Thổ Nhĩ Kỳ.

- AFP (Mạc Tư Khoa) ngày 3/2/2016: "Theo bộ quốc phòng Nga, một cố vấn quân sự Nga tử thương do đạn pháo của Nhà Nước Hồi Giáo."

- AFP (Genève) ngày 3/2/2016: "Theo phái viên Liên Hiệp Quốc, hòa đàm Genève về Syria phải tạm ngưng cho đến ngày 25/2/2016. Một trong những lý do là phe chính phủ thắng lớn trên các mặt trận và Nga không hề giảm các cuộc không kích vào lực lượng phiến quân. Ngoài ra, quân chính phủ tiến sát Aleppo cắt đứt đường tiếp vận từ Thổ Nhĩ Kỳ của phiến quân." Ngày 4/2/2016, Ngoại Trưởng John Kerry đã lên tiếng tố cáo Nga và Syria mưu tìm giải pháp quân sự thay vì chính trị cho Syria đồng thời yêu cầu Nga ngưng những cuộc không kích vào phe phiến quân và ngưng bắn tức khắc.

Hiện nay Hoa Kỳ đang đứng đầu thế giới về bảo vệ tự do, dân chủ, dân tộc tự quyết và kịch liệt lên án việc đàn áp sắc tộc, đàn áp dân chủ. Nay sắc tộc Kurd bị đàn áp khốc liệt mà không lên tiếng bênh vực thì Hoa Kỳ chơi "trò chơi hai mặt" (double standard). Nhưng nếu bênh vực người Kurd tức giúp cho sắc tộc này trở thành tự trị, tức phản lại quyền lợi của Thổ. Vì yếu tố địa lý chiến lược, Mỹ không thể bỏ rơi Thổ mà Thổ cũng không dám rời xa Hoa Kỳ. Nhờ Hoa Kỳ và NATO, Thổ Nhĩ Kỳ có thể "xưng bá" ở khu vực này và nuôi dưỡng giấc mộng phục hồi Đế Quốc Ottaman. Trong khi đó nhờ Thổ mà Hoa Kỳ có thể kiềm chế Nga vì hải quân Nga chỉ có một hải lộ duy nhất để tiến vào Địa Trung Hải là Kênh Đào Kanal Istanbul. Thế kẹt và ràng buộc là như vậy. Không biết hai bên sẽ giải quyết những xung đột "chí tử" này như thế nào. Can Acun- một nhà nghiên cứu kinh tế, chính trị và xã hội tại Thổ nói rằng, "Không biết Hoa Kỳ sử dụng lực lượng người Kurd như toan tính nhất thời hay sách lược trường kỳ? Nếu là sách lược trường kỳ thi liên minh Mỹ-Thổ sẽ không còn nguyên vẹn như trước nữa (will fray).

- Business Insider ngày 4/2/2016: "Theo phát ngôn viên Bộ Quốc Phòng Nga, có nhiều dấu hiệu nghiêm trọng cho thấy Thổ Nhĩ Kỳ đang chuẩn bị một cuộc tiến quân vào Syria nơi mà Nga đang không kích các nhóm phiến quân và nhóm thánh chiến."

- AP ngày 4/2/2016: "Lãnh đạo thế giới (Mỹ, Anh, Đức) cam kết một tổng số ngân khoản 10 tỉ đô-la để giúp đỡ các nạn nhân của cuộc khủng hoảng Syria cho dù các nỗ lực giải quyết cuộc tranh chấp đang gặp cản trở." Tại Tỉnh Aleppo, thường dân đang vị bủa vây ba mặt và chỉ còn đường duy nhất là chạy sang Thổ Nhĩ Kỳ. Lực lượng chính phủ tiến quân từ phía nam, quân Nhà Nước Hồi Giáo, quân "thánh chiến" ở phía đông, còn các chiến binh người Kurd thì ở phía tây. Hiện 50,000 người đang tập trung tại biên giới Thổ Nhĩ Kỳ để tránh cuộc giao tranh khi quân chính phủ bao vây Aleppo. Theo tin tức mới nhất ngày 5/2/2016. Quân chính phủ có thể tái chiếm thành phố lớn thứ hai này từ tay phiến quân và cô lập hai thành phố Idlib và Hama.

- US News and World Report ngày 7/2/2016: "Tổng Thống Thổ Nhĩ Kỳ Erdogan vừa công kích Hoa Kỳ một tuần sau khi đặc sứ của Tổng Thống Obama viếng thăm một thị trấn ở bắc Syria đang do lực lượng Syria Kurdish kiểm soát mà Thổ coi đó là quân khủng bố và nói rằng Hoa Kỳ phải lựa chọn giữa Thổ hay Kurdish Democratic Union Party (PYD)." Vào ngày 10/2/2016, Thổ Nhĩ Kỳ đã triệu tập đại sứ Mỹ tại Ankara sau khi phát ngôn viên Bộ Ngoại Giao Hoa Kỳ nói rằng Washington không coi đảng Liên Minh Dân Chủ (PYD) người Kurd ở Syria là tổ chức khủng bố. Đây là sự đụng chạm rất nặng nề giữa Thổ và Mỹ. Theo AFP ngày 10/2/2016, Tổng Thống Erdogan nói rằng việc Hoa Kỳ trợ giúp lực lượng người Kurd là tạo ra "bể máu" ở trong vùng. Ô. Erdogan đã chỉ trích Hoa Kỳ như sau, "Này Hoa Kỳ! Đã bao lần chúng tôi đã nói với các ông rằng các ông ở phe chúng tôi hay về phe với quân khủng bố PYD và YPG?" (Hey America! How many times have we had to tell you?" he said. "Are you together with us or are you with the PYD and YPG terror groups?) Còn Hoa Kỳ thì nói rằng, "Cho dù là bạn nối khố đi nữa cũng không thể đồng ý với nhau mọi chuyện." (Even the best of friends aren't going to agree on everything," State Department spokesman John Kirby said Monday.)

Hiện nay Hoa Kỳ đang đứng đầu thế giới về bảo vệ tự do, dân chủ, dân tộc tự quyết và kịch liệt lên án việc đàn áp sắc tộc, đàn áp dân chủ. Nay sắc tộc Kurd bị đàn áp khốc liệt mà không lên tiếng bênh vực thì Hoa Kỳ chơi "trò chơi hai mặt" (double standard). Nhưng nếu bênh vực người Kurd tức giúp cho sắc tộc này trở thành tự trị, tức phản lại quyền lợi của Thổ. Vì yếu tố địa lý chiến lược, Mỹ không thể bỏ rơi Thổ mà Thổ cũng không dám rời xa Hoa Kỳ. Nhờ Hoa Kỳ và NATO, Thổ Nhĩ Kỳ có thể "xưng bá" ở khu vực này và nuôi dưỡng giấc mộng phục hồi Đế Quốc Ottaman. Trong khi đó nhờ Thổ mà Hoa Kỳ có thể kiềm chế Nga vì hải quân Nga chỉ có một hải lộ duy nhất để tiến vào Địa Trung Hải là Kênh Đào Kanal Istanbul. Thế kẹt và ràng buộc là như vậy. Không biết hai bên sẽ giải quyết những xung đột "chí tử" này như thế nào. Can Acun- một nhà nghiên cứu kinh tế, chính trị và xã hội tại Thổ nói rằng, "Không biết Hoa Kỳ sử dụng lực lượng người Kurd như toan tính nhất thời hay sách lược trường kỳ? Nếu là sách lược trường kỳ thi liên minh Mỹ-Thổ sẽ không còn nguyên vẹn như trước nữa (will fray).

Cũng theo AFP - làm cho tình hình trở nên rối mù hơn, lực lượng người Kurd vừa mở một văn phòng đại diện tại Mạc Tư Khoa -một hình thức Nga công nhận lực lượng này. Thế mới hay muôn đời: Các nước nhỏ chính trị nội bộ không giỏi, chính sách ngoại giao không khéo léo thì sẽ bị các siêu cường xé nát. Do đó, độc lập tử chủ không có nghĩa là sống trong ốc đảo - mà phải uốn nắn theo quyền lợi của các "ông kẹ" siêu cường. Đó là sách lược giữ nước muôn đời của các nước nhỏ. Chính sách ngoại giao "đu dây" hay "lăng ba vi bộ" mà ngày nay gọi là "ngoại giao đa phương" là cẩm nang sống còn cho các nước nhỏ. Cũng giống như một người đẹp diễm kiều mà hai hoàng tử cùng tới thăm thì người đẹp phải tiếp cả hai, không thể từ chối bất cứ ai. Hãy cứ để hai hoàng tử giết nhau chứ bản thân người đẹp không thể giết bất cứ hoàng tử nào.

- AP (Beirut) ngày 10/2/2016: "Các chiến binh người Kurd được hỗ trợ bởi các cuộc không kích của Nga đã mở cuộc tấn công vào vùng bắc Syria gần biên giới Thổ và chiếm giữ căn cứ không quân Mennagh đang nằm trong tay phiến quân." Theo Business Insider ngày 11/2/2016, đây là chiến thắng lớn của lực lượng người Kurd thân với chính phủ. Rõ ràng qua hành động này, Nga đã chính thức hợp tác với lực lượng người Kurd (YPG) - vừa chống lại Nhà Nước Hồi Giáo, có khuynh hướng hợp tác với lực lượng Kurd đang chiến đấu trong lòng Thổ Nhĩ Kỳ. Nếu chính quyền Thổ nhất quyết đòi tiêu diệt lực lượng này mà không chấp nhận giải pháp chính trị, Thồ Nhĩ Kỳ có thể sẽ biến thành một Ukraine thứ hai. Tình hình Syria và Thổ biến chuyển quá  nhanh và vô cùng phức tạp.

Theo ý kiến của tôi, hiện nay trên thế giới chỉ có Hoa Kỳ và Nga là có khả năng điểu động 150,000 quân (khoảng 15 sư đoàn) cho một chiến trường ở xa hay một cuộc viễn chinh, đòi hỏi một cầu không vận và tiếp vận khổng lồ về mọi mặt như nhiên liệu, vũ khí, quân nhu, quân y, công binh. Lực lượng bộ binh này cần phải được yểm trợ bởi thiết giáp, trực thăng vũ trang, phi cơ chiến đấu, máy bay ném bom chiến lược và máy bay cảnh báo sớm (AWACS). Muốn thế, phải xây dựng được các phi trường và một lực lượng bảo vệ phi trường. Ngoài ra, nếu không triển khai được một hệ thống phòng không và lá chắn hỏa tiển tối tân thì 150,000 binh sĩ này sẽ là "mồi ngon" cho các hỏa tiễn hành trình Klub và Tomahaw có khả năng bắn xa 1600 km. Hiện nay 14 quốc gia trong liên minh do Saudi Arabia cầm đầu không quốc gia nào có những khả năng nói trên. Vậy nếu Nga "ra tay" thì chỉ bằng hệ thống hỏa tiễn hành trình dội bão lửa xuống các bộ chỉ huy và sau đó là các máy bay ném bom chiến lược "trải thảm", đạo quân "ô hợp" 150,000 sẽ tan vỡ. Giống như  450,000 Vệ Binh Cộng Hòa của Saddam Hussein tan tác trong vòng một tuần lễ dưới sức tấn công quá nhanh và khủng khiếp của Mỹ. Do đó, lời tuyên bố của Saudi Arabia sẽ đem 150,000 quân vào đây chỉ là sự khoa trương, đe dọa và không thể nào thực hiện được nếu không muốn nói là tự sát. Chắc chắn kế hoạch tấn công này phải được các ông tướng Hoa Kỳ duyệt xét, chuẩn y trước - để chỉ huy và phối hợp. Không biết các ông tướng này có OK hay không nhưng Ô. Ashton Carter nói rằng Hoa Kỳ hoan nghênh việc Saudi Arabia đem quân vào Syria.

- AFP ngày 11/2/2016: "Thủ Tướng Nga Dmitry Medvedev cảnh báo rằng nếu Ả Rập Sê-út đưa quân vào Syria thì sẽ nổ ra thế chiến thay vì đàm phán để ngưng bắn." (Russian Prime Minister Dmitry Medvedev warned Thursday that if Arab forces entered the Syrian war they could spark a "new world war" and urged ceasefire talks instead.)

- AFP ngày 15/2/2016: "Thổ Nhĩ Kỳ tiếp tục pháo kích vào lực lượng người Kurd ở bắc Syria do Mỹ hỗ trợ sang ngày thứ ba nhưng không ngăn được sự tiến quân của lực lượng này vào căn cứ địa của phiến quân được Thổ Nhĩ Kỳ hỗ trợ." Nga lên án và gọi đó là hành động khiêu khích. Trong khi đó tại Gazi- căn cứ địa của người Thổ gốc Kurd đã nổ ra những cuộc biểu tình chống lại cuộc hành quân càn quét lực lượng người Kurd ở phía nam của chính phủ. Cảnh sát đã phải nổ súng và ít nhất hai người bị thương. Tình hình Thổ Nhĩ Kỳ hiện đang nát như tương với nguy cơ nội chiến hay thanh lọc chủng tộc khủng khiếp với con số 15%-25% người Kurd sống trên đất nước và khoảng vài triệu người Kurd sống rải rác ở biên giới Syria, Iraq và Ba Tư.

Nhận Định:

Giữa lúc hòa đàm Gèneve tan vỡ, Aleppo- thủ đô trong thực tế (de facto) của phiến quân đang bị bao vây, cắt đứt đường tiếp vận từ Thổ Nhĩ Kỳ khiến nguy cơ thất thủ, tử đó tan rã. Mỹ hối thúc một cuộc ngưng bắn cấp kỳ nhưng dường như Mỹ khá bình tĩnh vì Mỹ có nhiều "con bài tẩy" trong tay dù mất hay không mất Aleppo. Ngày 13/2/2106, tại Hội Nghị An Ninh Munich (Munich Security Conference) Ô. John Kerry nói rằng "Dù phe đối lập có bị đẩy lùi ở chỗ này, chỗ kia nhưng sẽ không đầu hàng." Trong khi đó Ả Rập Sê-út và Thổ Nhĩ Kỳ phản ứng dữ dội. Ngày 9/2/2016, chi nhánh của CNN tại Dubai đưa tin Ả Rập Sê-út đang chuẩn bị xâm lăng (invade) Syria dự định vào Tháng Ba và đã điểu động 150,000 quân bao gồm các quốc gia Ai Cập, Sudan, Jordan, Moroco, Kuwait, United Arab Emirates, Bahrain, Qatar and Turkey. Malaysia, Indonesia và Brunei.

Theo ý kiến của tôi, hiện nay trên thế giới chỉ có Hoa Kỳ và Nga là có khả năng điểu động 150,000 quân (khoảng 15 sư đoàn) cho một chiến trường ở xa hay một cuộc viễn chinh, đòi hỏi một cầu không vận và tiếp vận khổng lồ về mọi mặt như nhiên liệu, vũ khí, quân nhu, quân y, công binh. Lực lượng bộ binh này cần phải được yểm trợ bởi thiết giáp, trực thăng vũ trang, phi cơ chiến đấu, máy bay ném bom chiến lược và máy bay cảnh báo sớm (AWACS). Muốn thế, phải xây dựng được các phi trường và một lực lượng bảo vệ phi trường. Ngoài ra, nếu không triển khai được một hệ thống phòng không và lá chắn hỏa tiển tối tân thì 150,000 binh sĩ này sẽ là "mồi ngon" cho các hỏa tiễn hành trình Klub và Tomahaw có khả năng bắn xa 1600 km. Hiện nay 14 quốc gia trong liên minh do Saudi Arabia cầm đầu không quốc gia nào có những khả năng nói trên. Vậy nếu Nga "ra tay" thì chỉ bằng hệ thống hỏa tiễn hành trình dội bão lửa xuống các bộ chỉ huy và sau đó là các máy bay ném bom chiến lược "trải thảm", đạo quân "ô hợp" 150,000 sẽ tan vỡ. Giống như  450,000 Vệ Binh Cộng Hòa của Saddam Hussein tan tác trong vòng một tuần lễ dưới sức tấn công quá nhanh và khủng khiếp của Mỹ. Do đó, lời tuyên bố của Saudi Arabia sẽ đem 150,000 quân vào đây chỉ là sự khoa trương, đe dọa và không thể nào thực hiện được nếu không muốn nói là tự sát. Chắc chắn kế hoạch tấn công này phải được các ông tướng Hoa Kỳ duyệt xét, chuẩn y trước - để chỉ huy và phối hợp. Không biết các ông tướng này có OK hay không nhưng Ô. Ashton Carter nói rằng Hoa Kỳ hoan nghênh việc Saudi Arabia đem quân vào Syria.

Theo tờ Newsweek, "Aaron David Miller - cựu cố vấn về Trung Đông cho các bộ trưởng ngoại giao của cả hai Đảng Dân Chủ và Cộng Hòa trên hai thập niên tiên đoán rằng một cuộc can thiệp quân sự trên qui mô lớn của Ả Rập Sê-út sẽ đưa tới thảm kịch Shakespear." (Aaron David Miller, a former Middle East adviser to both Republican and Democratic secretaries of state for more than two decades, predicts that a large-scale, Saudi-led Arab intervention could lead to a tragedy of Shakespearean proportions.) Dường như Ả Rập Sê-út linh cảm thấy sự phiêu lưu của kế hoạch, ngày 10/2/2016, Bộ Trưởng Ngoại Giao Adel al-Jubeir nói rằng có thể Ả Rập Sê-út sẽ gửi lực lượng đặc nhiệm chiến đấu bên cạnh đặc nhiệm Hoa Kỳ. Thế nhưng theo New York Times ngày 11/2/2016, Tướng Ahmed Asiri - phát ngôn viên quân đội lại nói rằng việc tiến quân vào Syira là quyết định "không thể đảo ngược" (irreversible decision).

Trong tình thế hiện tại, nếu Ả Rập Sê-út đem quân vào Syria thì Ba Tư cũng sẽ chính thức gửi bộ binh tới đây và tình hình Syria sẽ trở nên vô cùng hiểm nguy và hiển nhiên biến thành Thế Chiến như lời cảnh  báo của Thủ Tướng Nga Mevedev ngày 11/2/2016. Trong một cuộc họp báo, Bộ Trưởng Ngoại Giao Walid al-Muallem của Syria cảnh cáo Ả Rập Sê-út không nên đem quân vào - nếu không các binh sĩ này sẽ trở về quê trong những cỗ quan tài, đồng thời nhấn mạnh rằng Syria sẽ không đồng ý ngưng bắn trên bộ khi nào Nhà Nước Hồi Giáo và các nhóm khủng bố khác còn cầm súng chống lại chính phủ.

Syria đang là bãi chiến trường khốc liệt, nay lại có nguy cơ trở nên khốc liệt hơn. Cuộc chiến chống Nhà Nước Hồi Giáo chỉ là cái cớ. Tranh giành ảnh hưởng giữa các hệ phái Sunni và Shiite mà sự hỗ trợ của Nga, Hoa Kỳ, Saudi Arabia và Thổ Nhì Kỳ, Qatar  mới là động lực chính. Một thảm kịch đang chờ đợi Syria với sự tàn phá và chết chóc khủng khiếp, kèm theo làn sóng tỵ nạn khổng lồ còn lớn hơn bây giờ nếu  Saudi Arabia đưa 150,000 quân vào đây. Fox Nation ngày 10/2/2016 nhận xét, "Syria đã là một thảm họa, dường như đang bên bờ vực một tai biến không sao kiểm soát được." (Syria, Already A Catastrophe, Seems On The Verge Of An Uncontrollable Disaster)

Theo các nhà bình luận quốc tế, dù có cuộc ngưng bắn thật sự cũng không giải quyết được cuộc khủng hoảng vì bên trong Syria vẫn còn sự hiện diện của ISIS/ISIL và rất nhiều nhóm "thánh chiến", al-Qaeda và các nhóm liên hệ với al-Qaeda. Và ngay trong các nhóm phiến quân do Mỹ hỗ trợ, họ cũng thay đổi lập trường như chong chóng. Tin tức mới nhất cho hay lực lượng dân quân Iraq trước đây được CIA hỗ trợ nay lại hợp tác với Nga và chí nguyện quân Ba Tư để tiêu diệt phe phiến quân do Mỹ nuôi dưỡng đang bị bao vây tại Aleppo. Còn Ô. Assad trong một cuộc phỏng vấn với AFP ngày 12/2/2016 nói rằng ông sẽ chiếm lại toàn bộ đất nước, tiếp tục chống khủng bố và cũng thương thảo để chấm dứt chiến tranh. Trong khi đó Bộ Trưởng Quốc Phòng Ashton Carter cho biết United Arab Emirates sẽ gửi lực lượng đặc nhiệm tới Syria để giúp các chiến binh Sunni tại địa phương chiếm lại  Raqqa - thủ đô của Nhà Nước Hồi Giáo và đã triển khai phi cơ chiến đấu tại căn cứ Incirlik của Thổ. Còn Ô. John Kerry thì nói bóng gió là sẽ đem quân vào Syria nếu Ô. Assad không tuân thủ lệnh ngưng bắn tạm thời gọi là "ngưng các hành động thù nghịch" (cessation of hostilities). Trong khi đó tuần dương hạm trang bị hỏa tiễn hành trình của Nga từ Địa Trung Hải đang tiến vào  bờ biển Syria để hỗ trợ cho lực lượng trên bộ. Do đó có thể nói, tìm kiếm giải pháp chính trị cho Syria trong lúc này giống như "mò kim đáy biển".  

Có lẽ mọi chuyện rồi sẽ phải giải quyết trên chiến trường. Một cuộc đụng độ quân sự trực tiếp để phân thắng bại hoặc tương nhượng mới giải quyết được vấn đề. Hiện nay bộ tham mưu của Ô. Obama đang bị chỉ trích nặng nề là Hoa Kỳ đã để mất vị trí độc tôn tại vùng Trung Đông.

Cái bất hạnh của Syria là: Thổ Nhĩ Kỳ, Saudi Arabia và Qatar quyết tâm lật đổ Ô. Assad để thiết lập một chính quyền thuộc hệ phái Sunnis ở đây. Mỹ quyết tâm lật đổ Ô. Assad để đuổi Nga ra khỏi căn cứ hải quân Tartus trong khi Nga quyết tâm bảo vệ Ô. Assad để duy trì căn cứ này. Syria đang trở thàng "vùng oanh kích tự do". Ai muốn pháo kích, không kích, ném bom hoặc đem quân vào đây cũng được - giống như một đất nước vô chủ. Rõ ràng, chống Nhà Nước Hồi Giáo chỉ là mục tiêu phụ. Tranh giành quyền lực để khống chế Syria là mục tiêu chính. Chưa từng thấy một quốc gia nào lâm vào một thảm họa như vậy. Hơn 2.5 triệu người đã phải bỏ nước lánh nạn.

Liệu dân tộc Syria rồi sẽ tan tác đi bốn phương trời rồi lang thang như những linh hồn vong quốc vì tổ quốc chỉ còn là một đống gạch vụn và xác người?

Đào Văn Bình

(California ngày 15/2/2016)

Quan lãnh lương khủng, ép người bán vé số vào đường cùng

Quan lãnh lương khủng, ép người bán vé số vào đường cùng

Ở Việt Nam bạn đi đến bất cứ đâu cũng gặp những người bán vé số. Ngồi ở quán ăn bình dân hay quán ven đường, ít nhất bạn cũng được người bán vé số đến tận nơi chìa tập vé số ra mời chào. Hầu hết là những người nghèo khổ, mù lòa, trẻ em cơ nhỡ và có cả những anh thương phế binh VNCH tàn tật ngồi trên xe lăn, các cụ già không biết làm gì hơn là đi bán vé số.

Nhưng hầu như trong số vài chục vị khách ngồi ăn đều tỏ ra lạnh nhạt lắc đầu quầy quậy, có khi còn tỏ ra khó chịu vì bị làm phiền hoặc nhăn mặt vì chê bẩn; may mắn lắm mới có một vị mua cho một vài tờ. Tuy vậy đôi khi cũng có một vài cô bán vé số rất "coi được", sạch sẽ, đong đưa đến nỗi có những ông mời ngồi chung cụng ly cho "dzui". Rồi sau đó chẳng biết có hẹn hò gì không, bởi có cô chỉ lợi dụng tập vé số trên tay để bán "của trời cho". Có nhiều người bán vé số đến tận nhà chào mời. Nhưng con số này không phải là nhiều.

Người bán vé số ngồi trên xe lăn.

Những người bán vé khác đi mòn chân từ bàn này qua bàn khác, từ hàng này qua hàng kia, từ hẻm nhỏ đến phố phố lớn. Một ngày không biết phải cuộc bộ không biết bao nhiêu dặm đường. Nhưng đừng hòng bước chân vào các quán ăn lớn, các khách sạn hạng sang, vừa đến cửa đã bị các anh bảo vệ đuổi thẳng tay. Không đuổi thì anh bảo vệ bị ông quản lý đuổi việc.

Trong khi đó các vị "sếp lớn sếp nhỏ" của ngành này đã quá sung sướng lại còn quay lưng đối với những người dân cùng khổ hàng ngày đi bán vé số cho mình làm giàu. Đó là thứ "bệnh vô cảm" của các quan làm nghề điều hành xổ số. Các ông này đúng là "ngồi mát ăn bát vàng". Các ông ấy chỉ ngồi cho in rồi phân phát cho các đại lý lớn rồi từ đại lý vé số cung cấp cho người bán.

Cho nên vào đầu năm này, điểm lại những công ty của nhà nước, chỉ có công ty xổ số là giàu hơn cả, lương của các quan ở đây cũng "khủng", sướng và nhàn nhã hơn hết mọi công ty nhà nước khác. Bởi làm xổ số chẳng bao giờ lỗ, chỉ có lời nhiều hay lời ít mà thôi, tùy theo từng địa phương. Hãy thử nhìn vào mức thu nhập của vài công ty xổ số điển hình.

Thương Phế Binh VNCH Nguyễn Trọng Đạt ngồi xe lăm bán vé số.

Lời bao nhiêu, lương thế nào?

Theo Viện Nghiên cứu Phát Triển Bền Vững Vùng (IRSD), Việt Nam hiện có 64 công ty xổ số kiến thiết với doanh số đạt khoảng $3 tỷ USD vào năm 2014, nộp ngân sách xấp xỉ 20,000 tỷ đồng. Báo cáo kết quả kinh doanh trong năm 2015 của các doanh nghiệp xổ số cũng cho thấy ngày càng làm ăn phát đạt, doanh thu cũng như lợi nhuận của các công ty tăng mạnh qua các năm.

- Là đơn vị dẫn đầu trong ngành, báo cáo kết quả kinh doanh của Xổ số TP Sài Gòn năm 2015 đạt vượt mức kế hoạch đề ra hồi đầu năm với doanh thu 6,083 tỷ đồng, lợi nhuận trước thuế 659 tỷ đồng, tăng lần lượt 56% và 28% so với cùng kỳ 2014.

- Chưa có báo cáo cả năm, nhưng 6 tháng đầu năm, Xổ số Bình Dương cũng đã đạt doanh thu 1,413 tỷ đồng, lợi nhuận sau thuế 225.4 tỷ, lần lượt tăng 10% và 29% so với năm trước. Cũng chính từ mức lợi nhuận hấp dẫn này mà mức lương dành cho viên chức quản lý tại công ty khá hấp dẫn, đạt 28.1 triệu đồng mỗi người một tháng.

- Còn tại Công ty xổ số kiến thiết Tiền Giang, 6 tháng đầu năm 2015 đạt doanh thu 1,705 tỷ đồng, lợi nhuận sau thuế là 214 tỷ, tăng 10 và 12% so với cùng kỳ 2014. Mức thu nhập bình quân của viên chức quản lý là 60.8 triệu đồng một tháng, còn nhân viên ở mức 26 triệu đồng (khoảng 312 triệu đồng một năm).

- Hàng năm, theo báo cáo của Vietnam Report khi công bố danh sách 500 doanh nghiệp có doanh thu lớn nhất, kể từ lần công bố đầu tiên, danh sách mỗi năm đều có sự hiện diện của ít nhất là 10 công ty xổ số, trong đó có cả xổ số Tây Ninh, xổ số Đồng Nai…

Giám đốc CT Xổ số Tiền Giang lãnh lương 730 triệu đồng một năm

Theo báo Tuổi Trẻ thuật lại: Ngày 4-1, ông Ân có văn bản gởi Thường trực Tỉnh ủy Tiền Giang giải trình một số nội dung báo chí phản ánh có liên quan đến công ty mà Thanh tra Chính phủ kết luận, đặc biệt là vấn đề lãnh đạo lãnh lương 730 triệu đồng/năm ($32,500 Mỹ kim).

Trả lời câu hỏi vì sao Thanh tra Chính phủ kết luận thu nhập của lãnh đạo công ty bình quân tới gần 70 triệu đồng/tháng, ông Lý Minh Ân giải thích ngoài tiền lương hàng tháng, các viên chức quản lý còn có thu nhập khác như: tiền kiêm nhiệm thành viên các Hội đồng quản trị, Hội đồng giám sát xổ số, tiền làm ngoài giờ, tiền thưởng hàng năm...

Năm 2014 thu nhập của cán bộ công nhân viên còn 26.1 triệu đồng/tháng; thu nhập của lãnh đạo là 60.8 triệu đồng/tháng.

Anh Thương binh Nguyễn Văn Quang bị mất 2 chân đang bán vé số.

Cá nhân ông Lý Minh Ân nộp thuế thu nhập cá nhân năm 2013 là 100 triệu đồng, năm 2014 nộp 78.6 triệu đồng, còn năm 2015 này nộp khoảng 96,7 triệu đồng.

Lương các sếp Xổ sồ Đồng Tháp cũng khủng không kém

Chị Đặng Thị Ngọc Hiền, kế toán trưởng Công ty Xổ số kiến thiết Đồng Tháp cho biết, năm 2015 công ty chi gần 2.1 tỉ đồng trả lương cho 6 cán bộ quản lý và gần 300 triệu tiền thưởng. Kế hoạch tiền lương năm 2015 được duyệt cho 6 viên chức lãnh đạo và 66 nhân viên công ty là 14.8 tỉ đồng và tiền thưởng là 1.2 tỉ đồng.

Cụ thể, lương của chủ tịch Hội đồng quản trị (HĐQT) công ty là 31.4 triệu đồng/tháng, thưởng gần 85 triệu/năm; giám đốc là 30 triệu đồng/tháng, thưởng 76 triệu đồng/năm; kiểm soát viên là 31.6 triệu đồng/tháng, thưởng gần 33 triệu đồng/năm. Ba thành viên còn lại lương từ 24 đến 27 triệu đồng/tháng, thưởng từ 29-34 triệu đồng/năm.

"Ngoài tiền lương hàng tháng, tiền thưởng các viên chức quản lý còn có thu nhập khác như: tiền kiêm nhiệm thành viên hội đồng giám sát xổ số, tiền làm ngoài giờ, tiền điện thoại... Tất cả những thu nhập này đều làm đúng theo quy định".

Chẳng biết quy định ở đâu và thế nào, tất nhiên chị kế toàn trưởng phải trà lời "xuôi chèo mát mái" như vậy.

Lương ông giám đốc Xổ số Bình Thuận 136.4 triệu đồng

Theo báo Tuổi Trẻ: Trong 6 tháng đầu năm 2015, Công ty Xổ số Kiến thiết tỉnh Bình Thuận đã chi ra 11.15 tỷ đồng trả thu nhập cho toàn bộ nhân viên, bao gồm 4 viên chức quản lý và 72 người lao động.

Theo báo cáo, thu nhập của các nhân viên tại công ty không cố định tại một mức cụ thể, có sự dao động khá lớn mỗi tháng trong nửa đầu năm 2015. Riêng trong tháng 2 và tháng 3/2015, Xổ số Bình Thuận đã chi ra lần lượt tới 3.6 và 3.2 tỷ đồng để trả lương và thưởng cho lãnh đạo và nhân viên. Đây cũng là 2 tháng mà hầu hết các nhân viên có thu nhập "khủng" và chênh lệch lớn so với các tháng khác trong kỳ.

Thu nhập cao nhất thuộc về ông Nguyễn Văn Thế - một trong 4 viên chức quản lý công ty với thu nhập tháng 2 là 136,4 triệu đồng và thu nhập tháng 3 là 133.8 triệu đồng. Tính tổng 6 tháng đầu năm 2015, ông Thế nhận về 407.1 triệu đồng.

Một cụ bà đội mưa đi bán vé số, ngày này qua ngày khác, không một ngày nghỉ, trong khi các quan lớn ngành xổ số được đi du lịch nước ngoài, sống sung sướng không một ngày lao động.

Tính ra, công ty đã chi gần 1.3 tỷ đồng trả lương thưởng cho bốn viên chức quản lý trong nửa năm, tương ứng chiếm 11% tổng tiền trả cho toàn công ty. Trung bình thu nhập của mỗi viên chức quản lý là 54 triệu đồng/người/tháng, trong đó tiền lương mỗi người nhận trung bình 43,2 triệu đồng/tháng.

- Lương của nhân viên bảo vệ công ty xổ số này lên đến 40 triệu đồng/tháng.

Trong 2 tháng "cao điểm" như đã đề cập ở trên, thu nhập của 3 nhân viên bảo vệ cũng từ 29 đến 40 triệu đồng/người/tháng. Đơn cử như ông Phan Thanh Bình có thu nhập 40,4 triệu đồng, ông Võ Văn Phúc nhận 39,4 triệu đồng riêng trong tháng 2/2015.

Chỉ tính sơ sơ thế thôi bạn đọc đã thấy các ông quan này sướng như thế nào.

Người bán vé số cực khổ trăm bề

Mang danh là xổ số Kiến Thiết Quốc Gia nhưng mà "cốc mò cò xơi" trong cái ngành nghề này. Bạn hãy nhìn vào công việc hàng ngày của người bán vé số.

Trung bình mỗi ngày, một người bán vé số bán được 40-150 tờ và phải đi bộ hơn 20-30 cây số. Để lấy được vé số đi bán, những người này cũng phải cam kết với đại lý bán hơn 100 tờ, tỷ lệ trả vé khi bị ế chỉ là 15%.

Hãy thử làm một con tính: Bà Nguyễn Thị Tám (quê Bình Định), bán vé số ở bến xe Miền Đông cho biết, bà vào TP Sài Gòn bán vé số được 3 năm, thu nhập luôn bấp bênh. Ngày đắt khách, bà bán được khoảng 100 vé, ngày ế thu nhập chỉ vài chục nghìn. Mỗi tháng, bà Tám thu về dưới 3 triệu đồng, trong khi đó tiền nhà trọ 500,000 đồng, tiền cơm 1.5 triệu đồng. Trừ các chi phí sinh hoạt, bà chỉ còn dư vài trăm nghìn đồng gửi về quê cho chồng con.

Ông Đỗ Đăng Ngô (70 tuổi) hàng ngày vẫn đội nắng, đạp xe qua nhiều quận ở TP Sài Gòn để bán vé số, nhưng thu nhập mỗi ngày chỉ 60,000-70,000 đồng. Vì tuổi cao sức yếu, ngoài việc bán vé số ông Ngô không biết làm công việc nào khác.

Như tôi đã tường thuật chuyện Công ty Xổ số Cà Mau chi cả tỉ đồng cho hai quan chức và các đại lý lớn… đi du hí ở Dubai. Người bán vé số nghèo, hằng ngày thu tiền về cho các công ty xổ số, vậy mà họ không dành cho người bán vé số có số lời khá hơn, lại mang tiền cúng cho các quan khác để mong có "liên minh quyền lực".

Một kiểu ép buộc dã man

Nghề bán vé số có cái nghiệt ngã rất "đặc biệt". Trước đây, các đại lý quy định, giờ xổ số là từ 16 giờ 15 – 16 giờ 30, và nếu trước 15 giờ chiều, người bán vé số mang vé ế đến trả, sẽ được trả tương đương 30% số vé mà trước đó họ đã đến lấy. Thế cũng đã khổ. Có người, vì mải lang thang mời mọc khách mua, đến khi sực nhớ thì đã quá giờ trả vé, mà xấp vé thì vẫn dày cộm.

Có người khác, chỉ vì cơn mưa dầm bất chợt chôn chân, ôm đến hơn 50% số vé đã lấy, mà trả lại chỉ được 30%! Vậy còn 20% người bán vé số để làm gì? Vậy là có nhiều phen lỗ trắng mắt, làm cả tháng may ra mới đủ tiền bù lại. Các quan trên của công ty Xổ số chắc chắn phải thừa biết vấn đề này. Nhưng họ vẫn im hơi lặng tiếng cho các "đàn em đại lý" tung hoành. Các quan đi xe hơi ở biệt thự, lãnh lương năm bảy chục triệu lại còn đủ thứ thưởng nữa mà bắt ép những lao động đến như thế là quá nhẫn tâm. Có thời đại nào tàn ác hơn thời đại này không?

Văn Quang

Viết từ Sài Gòn ngày 02.02.2016

Nhật Ký Biển Đông: Mỹ Sẽ Dàn Xếp Với Ô. Assad?

Nhật Ký Biển Đông: Mỹ Sẽ Dàn Xếp Với Ô. Assad?

Nhật Ký Biển Đông hai tuần cuối Tháng Giêng ghi nhận những chuyển biến quan trọng như sau:

Tình hình thế giới:

- AFP ngày 17/1/2016: "Tổng Thống Milos Zeman của Cộng Hòa Czech được biết như là người có những bình luận dữ dội chống lại di dân, nói rằng hầu như cộng đồng Hồi Giáo không thể nào hội nhập vào xã hội Âu Châu." Còn Thủ Tướng Anh Cameron nói rằng "Phụ nữ Hồi Giáo phải học tiếng Anh ở một mức nào đó nếu không sẽ bị trục xuất khỏi Anh." Lời tuyên bố này được đưa ra khi chính phủ chi một ngân khoản 26 triệu euro cho chương trình dạy Anh Ngữ cho các cộng đồng Hồi Giáo sống cô lập và hy vọng họ sẽ hội nhập vào xã hội. Cũng theo thống kê, trong số 190,000 phụ nữ Hồi Giáo sống ở Anh, 22% chỉ biết chút ít hoặc không biết một tí tiếng Anh nào cả. (Có lẽ chỉ yes, yes, no, no) Lý do Ô. Cameron nêu ra là những người không biết tiếng Anh dễ bị khuyến dụ bởi những trang tin điện tử của quân khủng bố.

Thực tế lịch sử chứng minh, cùng chủng tộc cùng ngôn ngữ, dù trong cùng một quốc gia, nhưng khác tôn giáo cũng khó lòng hòa đồng với nhau. Nhưng vì là thiểu số cho nên sự xung đột không đáng kể hoặc không thấy rõ. Nhưng nếu là đa số, sẽ là nội chiến, rồi sẽ phải phân chia lãnh thổ theo biên giới tôn giáo. Cho nên tôn giáo là một nhân tố gây chia rẽ lớn nhất giữa con người và con người. Kosovo, Đông Timor, Nam Sudan cùng một quốc gia nhưng tách ra vì khác biệt tôn giáo. Giả sử nước Mỹ có khoảng 40% là Hồi Giáo thì chắc chắn lịch sử nước Mỹ sẽ thay đổi, hiến pháp sẽ thay đổi để chia quyền cho người Hồi Giáo. Chẳng hạn, nếu tổng thống là Thiên Chúa Giáo/Tin Lành thì thủ tướng phải là Hồi Giáo và ngược lại giống như hiến pháp của Li-băng. Đó là sự thực hiển nhiên.

- AP ngày 17/1/2016: "Thành Phố Ramadi trước đây với 500,000 cư dân, nay trở thành đống hoang tàn đổ nát sau khi quân chính phủ tái chiếm thành phố này." Theo báo cáo của Liên Hiệp Quốc, kể từ cuộc chiến chống ISIS tới  ngày 31/10/2015 tối thiểu 18,802 thường dân Iraq chết và 36,245 bị thương. Vậy ai thích chiến tranh hãy nhìn vào tấm gương Iraq và Syria. Xin đừng nằm trong nệm ấm, chăn êm để hô hào chiến tranh. Hãy cho con em mình ra chiến trường trước khi kêu gào chiến tranh.

- AFP ngày 18/1/2016: "Thủ Tướng Nhật Bản Shizo Abe hiện đang chủ tọa Khối G-7 nói rằng ông mong muốn Tổng Thống Nga Putin quay trở lại nhóm để giúp giải quyết những khủng hoảng kéo dài lê thê ở Trung Đông. Chúng ta cần sự can dự có tính xây dựng của Nga. Chúng ta tin rằng một cuộc đối thoại thích hợp với Tổng Thống Nga là quan trọng."  Đây là những lời mở đầu thân thiện của Ô. Abe trước cuộc gặp gỡ với Ô. Putin sắp tới đây. Theo CNN ngày 22/1/2016,  "Bộ Trưởng Ngoại Giao Hoa Kỳ John Kerry nói rằng cuộc cấm vận gây thiệt hại cho Nga có thể được gỡ bỏ trong vài tháng tới do sự hợp tác của Nga." Còn Bộ trưởng Kinh Tế Pháp Emmanuel Macron cho biết, nước này hy vọng các lệnh trừng phạt quốc tế nhằm vào Nga sau cuộc khủng hoảng Ukraine sẽ được dỡ bỏ trong mùa hè 2016. Còn theo AFP ngày 28/1/2016, "Chủ Tịch NATO, Ô. Jens Stoltenberg xác nhận liên minh này đang thảo luận việc nối lại đàm phán với Nga sau khi đứt đoạn vào năm 2014 vì cuộc khủng hoảng Ukraina. Cuối cùng thì các đại cường cũng phải hòa hoãn với nhau để cùng sống. Thực tế là Nga không thể tiêu diệt Âu Châu và Âu Châu cũng không thể đánh xập Nga.

Trong chuyến viếng thăm Ba Tư, Chủ Tịch Tập Cận Bình đã gặp gỡ Giáo Chủ Ali Khamenei và Tổng Thống Rouhani, "Hai bên tán thành nguyên tắc không can thiệp vào những vấn đề quốc tế, chống lại bá quyền, chống khủng bố và giải quyết sự khác biệt giữa những quốc gia qua đối thoại." Theo Reuters, Giáo Chủ Ali Khamenei nói rằng Ba Tư không bao giờ tin tưởng Tây Phương và sẽ gia tăng thương mại song phương với Trung Quốc lên tới 600 tỉ đô-la tức gấp 10 lần trong thập niên tới. Còn Ô. Tập Cận Bình nói rằng Trung Quốc muốn tăng cường ngoại giao với các "quốc gia độc lập" và Hoa Kỳ không thành thật trong việc chống khủng bố ở khu vực. Theo một số nhà bình luận, việc viếng thăm Trung Đông của Ô. Tập Cận Bình khiến vị thế của Ba Tư gia tăng và một số quốc gia Trung Đông có thể ngả theo Ba Tư thay vì Ả Rập Sê-út.

- Bloomberg News ngày 18/1/2016: Ba Tư tiếp tục theo đuổi việc phát triển hỏa tiễn đạn đạo sau khi 11 công ty và giới chức có liên quan đến chương trình bị cấm vận. Ba Tư nói rằng hành động của Mỷ đã tiêu hủy các nguyên tắc pháp lý và đạo đức.

- AFP ngày 19/1/2016: "Ả Rập Sê-út cáo buộc Ba Tư trong bốn thập niên đã xúi giục lật đổ, tạo bất ổn và hỗn loạn trong khi cộng đồng quốc tế cố gắng làm dịu căng thẳng giữa các đối thủ trong khu vực."

- Tân Hoa Xã ngày 19/1/2016: "Chủ Tịch Tập Cận Bình tới Ả Rập Sê-út, trạm đầu đầu tiên của chuyến viếng thăm ba quốc gia vùng Trung Đông khi quốc gia có nền kinh tế lớn thứ hai thế giới tìm kiếm liên hệ kinh tế và chính trị với các quốc gia trong vùng. Ông Tập Cận Bình cũng viếng thăm Ai Cập và Ba Tư kéo dài từ 19/1/2016 tới 23/1/2016. Phó Thái Tử kiêm Bộ Trưởng Ngoại Giao Mohammed bin Salman đã đón Ô. Tập Cận Bình tại phi trường." Theo AFP ngày 20/1/2016, Trung Quốc và Ả Rập Sê-út đã ký 14 thỏa hiệp thương mại.

Theo Reuters, trong chuyến viếng thăm Ai Cập, Trung Quốc đã ký thỏa hiệp nhiều tỉ đô-la về đầu tư và trợ giúp. Chủ Tịch Tập Cận Bình bày tỏ sự hỗ trợ Ai Cập để duy trì ổn định kể cả việc mạnh tay đàn áp đối lập.

Trong chuyến viếng thăm Ba Tư, Chủ Tịch Tập Cận Bình đã gặp gỡ Giáo Chủ Ali Khamenei và Tổng Thống Rouhani, "Hai bên tán thành nguyên tắc không can thiệp vào những vấn đề quốc tế, chống lại bá quyền, chống khủng bố và giải quyết sự khác biệt giữa những quốc gia qua đối thoại." Theo Reuters, Giáo Chủ Ali Khamenei nói rằng Ba Tư không bao giờ tin tưởng Tây Phương và sẽ gia tăng thương mại song phương với Trung Quốc lên tới 600 tỉ đô-la tức gấp 10 lần trong thập niên tới. Còn Ô. Tập Cận Bình nói rằng Trung Quốc muốn tăng cường ngoại giao với các "quốc gia độc lập" và Hoa Kỳ không thành thật trong việc chống khủng bố ở khu vực. Theo một số nhà bình luận, việc viếng thăm Trung Đông của Ô. Tập Cận Bình khiến vị thế của Ba Tư gia tăng và một số quốc gia Trung Đông có thể ngả theo Ba Tư thay vì Ả Rập Sê-út.

- AP (Budapest) ngày 21/1/2016: "Thủ Tướng Hung Gia Lợi Viktor Orban sẽ viếng thăm Nga theo lời mời của Tổng Thống Putin. Hai ông đã gặp nhau mỗi năm kể từ 2011. Tổng Thống Putin đã ghé thăm Budapest vào Tháng Hai năm ngoái, một năm sau khi Nga cho Hung vay 10 tỉ euro để phát triển hệ thống điện hạt nhân."

- UPI ngày 21/1/2016: "Hoa Kỳ triển khai tám chiến đấu cơ F-22 Raptor tới Phi Trường Yokota nằm ở phía tây Tokyo nhưng các giới chức lại nói rằng việc triển khai này đã nằm trong lịch trình trước đó. Sự có mặt của chiến đấu cơ tối tân nhất diễn ra giữa lúc Bắc Hàn thử bom nguyên tử lần thứ tư và sau cuộc bầu cử tổng thống ở Đài Loan."

- AP ngày 23/1/2016: "Hun Many 33 tuổi-con trai của Thủ Tướng Hun Sen- đồng thời cũng là nghị sĩ quốc hội- trong cuộc phỏng vấn với AP ngày 21/1/2016 nói rằng, ông muốn trở thành lãnh đạo quốc gia Đông Nam Á một ngày nào đó. Nhưng tùy theo sự đánh giá thành quả của ông chứ không phải từ ảnh hưởng gia đình."

- AP ngày 23/1/2016: "Hồ Poopô của Bolivia có diện tích lớn gấp đôi Thành Phố Los Angeles, nay co lại và chỉ còn 2% diện tích trước đây. Các giới chức Bolivia đã tuyên bố hồ này bốc hơi vào Tháng 12. Xương cá, xác chim chết và tàu đánh cá bỏ phế trên mặt đất khô cháy trước đây là hồ nước lớn thứ hai ở Bolivia. Sự hâm nóng khí hậu toàn cầu khiến hồ không kịp lấy lại nước sau mùa hạn hán."

- Reuters ngày 24/1/2016: "Ủy Hội Âu Châu- cơ quan chấp hành của Liên Hiệp Âu Châu đã tiến hành một cuộc điều ra chưa từng có để xem tân chính quyền có đầu óc quốc gia (nationalist-minded) ở Warsaw (Ba Lan) có vi phạm những tiêu chuẩn về dân chủ của khối bằng cách tăng cường kiểm soát nghành tư pháp và báo chí."

Chưa biết tương lai Nhà Nước Hồi Giáo đi về đâu nhưng sự hiện diện của nó gây kinh hoàng cho thế giới, đặc biệt là Hoa Kỳ, Nga và Âu Châu hiện đang trực diện với nhóm này tại Iraq và Syria và trong tương lai gần có thể ở Lybia. Ngày 28/1/2016, một xe bom phát nổ gần dinh tổng thống Yemen khiến 7 người chết, 15 người bị thương. Nhóm liên hệ với Nhà Nước Hồi Giáo xác nhận tiến hành vụ đánh bom này. Nói chung, ở Trung Đông, bất cứ nơi nào Mỹ đem quân vào đó, đều xuất hiện Nhà Nước Hồi Giáo như Iraq, Syria, Lybia và nay là Yemen.

Nói chung, tất cả các nhà cầm quyền trên thế gian này đều muốn "rộng quyền" tức làm theo ý mình. Muốn thế thì chỉ còn cách mua chuộc nghành tư pháp, lập pháp và  kiểm soát báo chí. Ông nào cũng muốn vậy. Cả Âu Châu vốn là biểu tượng của dân chủ cho loài người cũng vậy. Nhưng vấn đề là có làm được hay không mà thôi. Chẳng có lãnh đạo nào muốn kế hoạch của mình bị quốc hội hạch hỏi, bác bỏ và báo chí phanh phui, bàn tán.

- Sputinik News ngày 24/1/2016: "Bộ Ngoại Giao Iraq đã triệu tập Đại Sứ của Saudi Arabia tại Baghdad khi ông này nói rằng sự hiện diện của các chiến binh do Ba Tư hỗ trợ chống lại Nhà Nước Hồi Giáo đã làm tăng thêm căng thẳng sắc tộc tại Iraq."

-VOA (AnhNgữ ) ngày 24/1/2016: "Ngày 24/1/2016: Tổng Thống Robert Mugabe của Zimbabwe và Tổng Thống Teodoro Obiang Nguea Mbsgo của Guinea Xích Đạo nói rằng Hội Đồng Bảo An LHQ cần cải tổ và Phi Châu phải có một ghế hội viên thường trực với quyền phủ quyết."

Như tôi đã nói trong bài viết "Siêu Cường Đương Nhiên Bá Chủ Thế Giới?" rằng Liên Hiệp Quốc cần cải tổ và Anh hoặc Pháp phải được đưa ra khỏi hội viên thường trực của Hội Đồng Bảo An và thay thế bằng Ấn Độ cho quân bình tiếng nói của toàn thế giới chứ không chỉ nghiêng về Tây Phương.

- Business Insider ngày 25/1/2016:"Một bản báo cáo do hai nhóm phối hợp nghiên cứu: The Institute for the Study of War và The American Enterprise Institute có trụ sở tại Hoa Thịnh Đốn kết luận rằng Hoa Kỳ hiện đang đánh giá thấp một cách nguy hiểm các nhóm thánh chiến (jihadist) - trường kỳ có thể đe dọa an ninh cho đất nước hơn là Nhà Nước Hồi Giáo." (A joint report between two Washington, D.C.-based think tanks concludes that the US is dangerously underestimating a jihadist group that could become even more of a threat to the long-term security of the country than ISIS.) Bản báo cáo nói rằng, "Nhóm Jabhat al-Nusra đã làm suy yếu nhóm đối lập ôn hòa và xâm nhập vào các nhóm đối lập thuộc hệ phái Sunni khác ở Syria sâu xa tới mức sẵn sàng hưởng lợi nhiều nhất từ sự hủy diệt của Nhà Nước Hồi Giáo và sự xụp đổ hay chuyển tiếp của chính quyền Assad." (Jabhat al-Nusra has weakened the moderate opposition and penetrated other Sunni opposition groups in Syria so thoroughly that it is poised to benefit the most from the destruction of ISIS and the fall or transition of the Assad regime," the report said.)

- AFP ngày 25/1/2016: "Chỉ huy trưởng lực lượng cảnh sát Âu Châu cho biết Nhà Nước Hồi Giáo luyện tập khả năng  mới có thể mở cuộc tấn công toàn cầu nhưng tập trung trước hết vào Âu Châu."

Chưa biết tương lai Nhà Nước Hồi Giáo đi về đâu nhưng sự hiện diện của nó gây kinh hoàng cho thế giới, đặc biệt là Hoa Kỳ, Nga và Âu Châu hiện đang trực diện với nhóm này tại Iraq và Syria và trong tương lai gần có thể ở Lybia. Ngày 28/1/2016,  một xe bom phát nổ gần dinh tổng thống Yemen khiến 7 người chết, 15 người bị thương. Nhóm liên hệ với Nhà Nước Hồi Giáo xác nhận tiến hành vụ đánh bom này. Nói chung, ở Trung Đông, bất cứ nơi nào Mỹ đem quân vào đó, đều xuất hiện Nhà Nước Hồi Giáo như Iraq, Syria, Lybia và nay là Yemen.

-The Observer ngày 27/1/2016: "Sáng nay tại Mạc Tư Khoa, một bức chân dung của Tổng Thống Obama dài 9 mét được kéo lên một tòa nhà đối diện với Tòa Đại Sứ Hoa Kỳ, trên đó chữ 'sát nhân' (killer) màu đỏ máu được in dưới khuôn mặt. Đây là phản ứng trước việc Hoa Kỳ sẽ đưa Sư Đoàn Không Kỵ 101 tham chiến tại Iraq và Syria. Trong thập niên vừa qua, hầu hết các cuộc xâm lăng của Hoa Kỳ vào các quốc gia có chủ quyền đều có sự tham dự của Sư Đoàn Không Kỵ101."

- AFP ngày 28/1/2016: "Ba Tư sẽ mua 114 chiếc Airbus, 430 triệu xe hơi với hãng Pegeot- tổng trị giá lên tới 33 tỉ  đô-la trong chuyến viếng thăm Pháp của Tổng Thống Hassan Rouhani."  Như vậy Mỹ bỏ cấm vận  Âu Châu đắc lợi.

- AFP (Ankara) ngày 301/2016: "Thổ Nhĩ Kỳ cáo buộc máy bay Nga lại vi phạm không phận và cảnh cáo sẽ có hậu quả giữa lúc mối bang giao giữa hai quốc gia trở nên tệ hại sau Chiến Tranh Lạnh. Nhưng báo chí Thổ Nhĩ Kỳ nói rằng Thổ đã ngưng các chuyến bay trên không phận Syria do hậu quả của việc bắn rơi máy bay Nga trước đây." Còn Nga nói rằng tuyên bố của Thổ chỉ là chiến dịch tuyên truyền. Nga chưa hề vi phạm không phận Thổ bao giờ.

Tình hình Biển Đông:

- BBC (tiếng Anh) ngày 18/1/2016: "Các giới chức Phi Luật Tân nói rằng họ nhận được hai lần đe dọa phát ra từ loa phóng thanh của Trung Quốc khi chiếc Cessna của họ bay gần đảo nhân tạo do Trung Quốc bồi đắp ở vùng biển tranh chấp."

- VOV ngày 19/1/2016: "Đại diện Bộ Ngoại Giao Việt Nam đã gặp đại diện Đại sứ quán Trung Quốc tại Hà Nội nêu rõ quan ngại của Việt Nam về việc Trung Quốc di chuyển giàn khoan Hải Dương 981 đến vị trí thuộc khu vực chồng lấn giữa thềm lục địa miền trung Việt Nam và thềm lục địa đảo Hải Nam Trung Quốc ở Vịnh Bắc Bộ, là khu vực chưa được hai bên phân định." Theo AFP ngày 21/1/2016, Việt Nam đã cảnh cáo Hoa Lục là không được khoan dầu tại vùng biển còn đang tranh chấp. Như thế giàn khoan Haijiang 981 gây xung đột năm 2014 lại tái xuất hiện. 

- AP ngày 25/1/2016: Gặp gỡ trong chuyến viếng thăm Lào của Ngoại Trưởng John Kerry, ngoại trưởng của quốc gia cộng sản khẳng định rằng quốc gia nhỏ bé của ông sẽ ngăn chặn thái độ khăng khăng/lì lợm của Trung Quốc tại Biển Đông. Ô. John Kerry thăm Lào và Cambodia trong chuyến công du nhằm chuẩn bị cho khối ASEAN sẽ có cuộc họp thượng đỉnh vào tháng tới tại Sunnylands, California do Ô. Obama làm minh chủ để đối phó với Trung Quốc. Chắc chắn Hoa Lục sẽ theo dõi sít sao cuộc họp thượng đỉnh này để xem "minh chủ võ lâm" Obama hiệu lệnh các "bang phái" như thế nào. Sunnylands là trang trại tư nhân nhưng được coi như "trại nghỉ mát của tổng thống ở Miền Tây" (Camp David of the West)

- AP ngày 27/1/2016: "Bộ trưởng ngoại giao Úc Đại Lợi nói rằng vụ tranh tụng trước tòa án trọng tài quốc tế mà Hoa Lục tẩy chay sẽ quyết định 'một lần là tất cả' cho dù dựa vào các đảo nhân tạo mà tuyên bố chủ quyền." Tôi hoàn toàn đồng ý với Bà Julie Bishop. Nếu bồi đắp các bãi đá ngầm rồi nói rằng đó là lãnh thổ của minh thì có lẽ Hoa Kỳ, Nhật Bản hoặc Âu Châu, Nga sẽ có cả ngàn hòn đảo và trở thành lãnh thổ của họ trên khắp đại dương. Hoa Lục đã vi phạm trắng trợn luật pháp quốc tế. Chỉ có thể gọi là "đảo" khi trên đó có con người sinh sống một cách tự nhiên…như cây cối, nước uống, hoa màu v.v.. Con người có thể sống trên Mặt Trăng nhưng không thể trong điều kiện tự nhiên. Chẳng hạn, nước uống, dưỡng khí, thực phẩm phải đưa từ Trái Đất lên.

- AP ngày 28/1/2016: "Dù có sự chí trích mạnh mẽ từ Hoa Kỳ, Tổng Thống Đài Loan Mã Anh Cửu cùng 300 viên chức đã viếng thăm Đảo Ba Bình (Itu Aba) là hòn đảo lớn nhất trong Quần Đảo Trường Sa mà Miền Nam đã để mất vào tay Tưởng Giới Thạch năm 1956. Đảo Ba Bình nằm cách xa Đài Loan 2000 km tức 1200 dặm, rộng 46 mẫu tây. Khoảng 200 lính Đài Loan, khoa học gia và nhân công chiếm đóng và đang làm việc trên hòn đảo này. Theo Sputnik News, Việt Nam phản đối Đài Loan và nói thêm, "Hành động của Đài Loan mâu thuẫn với tuyên bố gần đây của Đài Bắc về nỗ lực đóng góp cho việc duy trì hòa bình, ổn định và thúc đẩy giải quyết hòa bình các tranh chấp ở Biển Đông."

Tình hình Syria

- AFP (Mạc Tư Khoa) ngày 15/1/2016: "Nga và Syria đã ký một thỏa hiệp cho phép sự hiện diện quân sự của Nga tại Syria mà thời hạn bỏ ngỏ, tức không có thời hạn, trong đó có đoạn,"Thỏa hiệp nhằm bảo vệ chủ quyền và sự toàn vẹn lãnh thổ của Liên Bang Nga và Cộng Hòa Ả Rập Syria." Theo tôi, nếu Nga chịu đựng được chi phí và tổn thất trong cuộc chiến chống ISIS tại Syria thì việc lật đổ Ô. Assad khó có cơ may xảy ra.

- AP (Liên Hiệp Quốc) ngày 18/1/2016: "Tổng Thư Ký LHQ Ban Ki-moon thúc giục các quốc gia đang hỗ trợ phe đối kháng ở Syria gia tăng nỗ lực để đi đến thỏa hiệp về danh sách các nhóm phiến quân được mời tham dự  cuộc hòa đàm vào tuần  tới." Sự kiện cho thấy, thống nhất về một danh sách đại diện cho các nhóm phiến quân để tham dự hòa đàm không phải dễ. Nhóm không được mời chắc chắn không tuân thủ kết quả của cuộc hòa đàm, có khi họ chạy sang phe ISIS hoặc đầu hàng quân chính phủ không biết chừng.

- Sputnik News ngày 18/1/2016: "Trong cuộc gặp gỡ tại Điện Cẩm Linh, Tổng Thống Nga Vladimir Putin và Quốc Vương Tamim Al-Thani của Qatar đã nhất trí tăng cường các nỗ lực tìm kiếm giải pháp chính trị cho cuộc xung đột Syria."

- Sputnik News ngày 19/1/2016: Đã trích dẫn một bài  báo của Los Angeles Times trong đó có đoạn như sau, "Thắng lợi quân sự đã tăng cường vị thế của chính phủ Assad trước thềm cuộc đàm phán hòa bình về Syria, sẽ bắt đầu trong thời gian tới tại Geneva. Kết quả là Hoa Kỳ và các nước khác đã giảm yêu cầu trước đó về việc ông Assad phải từ chức ngay lập tức, đồng ý thành lập chính phủ chuyển tiếp và tiến hành bầu cử."

Lịch sử cho thấy Mỹ không bao giờ thương lượng khi Mỹ chiến thắng hoàn toàn. Lúc đó chỉ có sự áp đặt theo ý muốn của Mỹ mà các đồng minh như Âu Châu, Úc Châu, Gia Nã Đại, Nhật Bản cũng phải răm rắp tuân theo. Khi không "ăn" được, không thắng được hoặc có thể thua thì Mỹ mới chịu thương lượng. Trong vấn đề đàm phán, Mỹ là "vua" vì họ vừa có kinh nghiệm vừa có nhiều bộ óc "think tank". Tuy nhiên khuyết điểm của Mỹ là không kiên trì tức không thể kéo dài mãi cuộc thương thảo, không thể kéo dài mãi cuộc chiến tranh. Dân Mỹ rất "hiếu chiến" (hawkish) nhưng lại mau nản chí và đòi hỏi chiến thắng thần tốc. Cuộc  chiến kéo dài, tổn thất nhân mạng, hao tốn của cải, dân Mỹ mới đầu từ "hiếu chiến" sau trở thành "phản chiến" cấp kỳ, chẳng hạn như các cuộc chiến Iraq và Aghanistan. Ô. Obama là một trong những người kịch liệt chống đối cuộc chiến Iraq và cũng nhờ đó mà ông đắc cử tổng thống. Hơn thế nữa, Hoa Kỳ là siêu cường can dự  vào mọi vấn đề của hành tinh này. Mỹ có đồng minh hùng mạnh như NATO nhưng Mỹ cũng có quá nhiều kẻ thù. Do đó các nhà chiến lược Hoa Kỳ phải thẩm định được cái nào là ưu tiên, cái nào là xa vời.

Còn tờ Huffington Post nhận định rằng, "Cuộc can dự quân sự của Nga vào Syria cuối cùng giúp lực lượng chính phủ mở rộng lãnh thổ, khiến cuộc chiến nghiêng về phía Tổng Thống  Bashar al-Assad làm cho sự mưu tìm một cuộc thương thảo để giải quyết cuộc khủng hoảng của bộ tham mưu của Obama khó có cơ hội thành công." (Russia's military intervention in Syria is finally generating gains on the ground for Syrian government forces, tilting the battlefield in favor of President Bashar al-Assad to such an extent that the Obama administration's quest for a negotiated settlement to the war suddenly looks a lot less likely to succeed.) Theo AP ngày 20/1/2016, Ô. John Kerry đã gặp Ô. Lavrov để giải quyết những khác biệt về ai đủ tư cách đại diện để tham dự cuộc hòa đàm vào tuần tới. Những bất đồng có thể khiến cuộc thương thảo có thể chưa bắt đầu được. Trái với lập trường của Hoa Thịnh Đốn, Ô. Lavrov tái khẳng định rằng các nhóm vũ trang như Jaish al-Islam và Ahrar al-Sham không thể tham dự cuộc hòa đàm vì Nga coi họ là các tổ chức khủng bố. Trong khi đó theo Reuters, Thủ Tướng Thổ Nhĩ Kỳ tố cáo Nga phá hoại tiến trình hòa bình khi đưa Nhóm Kurdish YPG vào danh sách phe đối kháng trong khi Thổ gọi nhóm này là quân khủng bố. Hiện Thổ rất lo ngại sự gia tăng ảnh hưởng của nhóm YPG nằm dọc theo biên giới Syria sẽ giúp cho quân nổi dậy người Kurd trong nước. Thổ hiện đang theo dõi việc Nga xây dựng một phi trường tại Qamishli sát biên giới với Thổ. Bộ trưởng giáo dục Thổ Nhĩ Kỳ nói rằng quân Nga ở Qamishli làm việc chung với quân chính phủ và các chiến binh người Kurd của Đảng Đảng Liên Minh Dân Chủ (PYD) liên hệ với Đảng Kurdistan Workers' Party (PKK) của Thổ Nhĩ Kỳ. Thổ đe dọa tẩy chay cuộc hòa đàm nếu Kurdish YPG  được liệt kê trong danh sách nhóm đối kháng với chính phủ Syria. Theo giới chức của Liên Hiệp Quốc, Phó Tổng Thống Joe Biden đã thuyết phục Thổ vẫn cứ tham dự hòa đàm cho dù nhóm Syria gốc Thổ được mời tham dự.

- AP (Toronto) ngày 20/1/2016: "Gia Nã Đại đã rút lui khỏi những cuộc họp của bộ trưởng quốc phòng tại  Paris tuần này nhằm thảo luận về việc chống lại Nhà Nước Hồi Giáo. Hành động trên thể hiện cam kết của Thủ Tướng Trudeau rút sáu phi cơ chiến đấu ra khỏi liên minh chống IS do Hoa Kỳ cầm đầu giữa lúc Hoa Kỳ kêu gọi đồng minh gia tăng nỗ lực chống khủng bố." Theo Bộ Trưởng Quốc Phòng Ashton Carter thì một số thành viên trong liên minh chống khủng bố do Mỹ cầm đầu "không làm gì cả " tức chỉ góp mặt cho có lệ. Mọi việc đều do Mỹ đảm đương. (Several members of the US-led coalition attacking the Islamic State group in Iraq and Syria are doing "nothing at all" to help destroy the jihadists, US Defense Secretary Ashton Carter said Friday.)

Điều này không có gì ngạc nhiên. Việc chống khủng bố có thể kéo dài vô tận. Nếu thắng thì Mỹ hưởng hết danh dự và quyền lợi. Còn nếu rủi, chỉ cần một máy bay bị bắn rơi thì trong nước sẽ rộ lên chống đối, bất lợi cho đảng cầm quyền. Thôi thì "hụ hợ" góp mặt để chiều lòng Mỹ nhưng né tránh không làm gì hết. Đời này ai cũng khôn cả. Nga cho biết hiện nay Nhà Nước Hồi Giáo vẫn chiếm giữ 70% lãnh thổ Syria. Với con số chiến binh IS chết do các cuộc không kích của Mỹ, một số khôi hài rằng có lẽ phải mất 22 năm nữa Nhà Nước Hồi Giáo mới bị tiêu diệt.

- Reuters ngày 24/1/2016: "Ủy Ban Thương Thảo Cao Cấp (High Negotiation Committee) của những nhóm vũ trang và chính trị chống lại Tổng Thống Assad nói rằng họ sẽ không tham dự cuộc hòa đàm cho đến khi nào chính phủ ngưng những cuộc oanh tạc, gỡ bỏ phong tỏa và thả tù - những bước mà Hội Đồng Bảo An LHQ thông qua tháng rồi." Trong khi đó, theo AP ngày 24/1/2016, một giới chức cao cấp của Tổng Thống Assad nói rằng chính quyền sẽ không nhượng bộ trong cuộc hòa đàm sắp tới khi mà quân chính phủ tiến triển trên mọi miển của đất nước. Cũng theo AP, quân chính phủ vừa chiếm thêm thị trấn Rabiaa của Tỉnh Latakia do phiến quân chiếm giữ cách đây bốn năm và tiến tới sát biên giới Thổ Nhĩ Kỳ, đồng thời tái chiếm một thị trấn  ở Tỉnh Deraa nằm về phía nam khiến cho quân chính phủ tin rằng mình có ưu thế. Tin tức mới nhất cho biết cuộc hòa đàm sẽ phải lùi lại tới 29/1/2016 với lý do để "tiến triển tốt hơn". Ngày 27/1/2016 Reuters đưa tin Mỹ đã thúc ép các nhóm phiến quân Syria phải tham dự hòa đàm mà không được đặt bất cứ điều kiện tiên quyết nào. Và cuối cùng, hòa đàm đã diễn ra theo yêu cầu của Mỹ.

Nhận Định:

Lịch sử cho thấy Mỹ không bao giờ thương lượng khi Mỹ chiến thắng hoàn toàn. Lúc đó chỉ có sự áp đặt theo ý muốn của Mỹ mà các đồng minh như Âu Châu, Úc Châu, Gia Nã Đại, Nhật Bản cũng phải răm rắp tuân theo. Khi không "ăn" được, không thắng được hoặc có thể thua thì Mỹ mới chịu thương lượng. Trong vấn đề đàm phán, Mỹ là "vua" vì họ vừa có kinh nghiệm vừa có nhiều bộ óc "think tank". Tuy nhiên khuyết điểm của Mỹ là không kiên trì tức không thể kéo dài mãi cuộc thương thảo, không thể kéo dài mãi cuộc chiến tranh. Dân Mỹ rất "hiếu chiến" (hawkish) nhưng lại mau nản chí và đòi hỏi chiến thắng thần tốc. Cuộc  chiến kéo dài, tổn thất nhân mạng, hao tốn của cải, dân Mỹ mới đầu từ "hiếu chiến" sau trở thành "phản chiến" cấp kỳ, chẳng hạn như các cuộc chiến Iraq và Aghanistan. Ô. Obama là một trong những người kịch liệt chống đối cuộc chiến Iraq và cũng nhờ đó mà ông đắc cử tổng thống. Hơn thế nữa, Hoa Kỳ là siêu cường can dự  vào mọi vấn đề của hành tinh này. Mỹ có đồng minh hùng mạnh như NATO nhưng Mỹ cũng có quá nhiều kẻ thù. Do đó các nhà chiến lược Hoa Kỳ phải thẩm định được cái nào là ưu tiên, cái nào là xa vời.

Hiện nay, cho dù Syria là một chính quyển độc tài kinh khiếp đi nữa thì cũng không phải là mối đe dọa an ninh cho Hoa Kỳ. Mặt trận Biển Đông mới là vấn đề sinh tử của Hoa Kỳ vì Hoa Lục mỗi ngày mỗi mạnh lên về cả ba mặt, ảnh hưởng quốc tế, quân sự, tài chính và có khả năng tranh ngôi vị siêu cường với Mỹ. Tin mới nhất cho biết Hoa Kỳ đã đưa Khu Trục Hạm Curtis Wilbur tiến vào khu vực 12 hải lý của Đảo Tri Tôn mà Trung Quốc tuyên bố chủ quyền, một dấu hiệu gia tăng căng thẳng và báo nguy về sự an toàn của hải lộ quốc tế.

Cách đây 10 năm chúng ta chưa hề thấy Hoa Lục có hàng không mẫu hạm, căn cứ quân sự tại nước ngoài. Nay Hoa Lục, đang xây dựng căn cứ hải quân tại Djibouti, Seychelles, sáu đảo nhân tạo tại Biển Đông và vài ba năm nữa sẽ có hai HKMH. Khi bạn có căn cứ quân sự ở ngoại quốc, có HKMH tức bạn muốn trở thành cường quốc quân sự toàn cầu. Một nguyên lý, một định lý, hay "lẽ sinh tử" của người Mỹ là Mỹ phải là "võ lâm chí tôn", không thể có một quốc gia thứ hai trở thành siêu cường quân sự toàn cầu. Mỹ không bao giờ chấp nhận vị thế "number two". Mỹ phải là "number one". Vậy vấn đề phải giải quyết sao đây?

Trong cuộc khủng hoảng Syria. Mới đầu Mỹ định dùng giải pháp quân sự để lật đổ và giết Tổng Thống Assad theo kiểu Libya với lý do Ô. Assad  sử dụng vũ khí hóa học. May nhờ Nga nhảy vào can thiệp, thanh tra, tịch thu và phá hủy vũ khí hóa học dưới sự giám sát của Liên Hiệp Quốc nên Ô. Assad thoát hiểm. Dù nhường một bước, không dùng bom đạn để lật đổ Ô. Assad, Mỹ quay qua huấn luyện, trả lương, cung cấp vũ khí cho phe đối lập để lật đổ Ô. Assad theo kiểu khác. Đâu ngờ, tình hình Iraq trở nên tồi tệ, phe nổi loạn thuộc hệ phái Sunnis chiến thắng như vũ bão và tràn qua Syria chiếm lĩnh gần 70% lãnh thổ và thành lập Nhà Nước Hồi Giáo với tầm ảnh hưởng lan rộng toàn cầu dù Mỹ đã tiến hành khoảng 9000 cuộc không kích với một liên minh trên dưới 20 quốc gia.

Sự can dự quân sự của Nga ngày 30/9/2015 làm tình hình trở nên phức tạp. Hiện nay tình hình Syria như một mớ bòng bong mà tướng bốn sao Petraeus- cựu tư lệnh chiến trường Iraq nói rằng nó giống như "con lật đật" (humpty dumpty) không thể nào gượng dậy được, tức đã tan nát và không thể gom về một mối được nữa. Nỗ lức thống nhất Syria chi là ảo vọng khi ngoài chính quyền hợp pháp, ngoài lực lượng Nhà Nước Hồi Giáo còn có 40 nhóm nổi dậy bao gồm: phe do Mỹ trả lương, huấn luyện, cung cấp vũ khí, phe do Thổ Nhĩ Kỳ nuôi dưỡng, phe do Ả Rập Sê-út nuôi dưỡng, phe "thánh chiến", phe al-Qaede, phe liên kết với al-Qaeda và các nhóm chiến binh người Kurd nằm dọc theo biên giới Iraq-Syria- Thổ Nhĩ Kỳ.

Từ lập trường giết Assad, tới Assad phải ra đi, tới chính phủ chuyển tiếp, nay tới hòa đàm Genève mà không nói gì tới số phận của Ô. Assad dường như Mỹ đã nhìn thấy vấn đề và từ từ thay đổi lập trường. Theo tôi, với sự hỗ trợ và hiện diện quân sự lớn lao của Nga tại Syria thì việc lật đổ Ô. Assad chỉ là ảo vọng khi quân chính phủ từ từ tái chiếm và bình định lãnh thổ.  Ngày 29/1/206, tờ Politics có bài viết "Phải chăng Hoa Kỳ đang tìm cách dàn xếp với Assad?" (Is the U.S. Looking for a 'Settlement' with Assad?) trong đó có đoạn, "Trong ba tuần lễ vừa qua, Ngoại Trưởng John Kerry nói tới mục tiêu của cuộc thương thảo là nhằm chấm dứt cuộc xung đột tại Syria nhưng đã sử dụng danh từ "dàn xếp" tới bốn lần. Điều này có vẻ như không quan trọng, nhưng các nhà ngoại giao và chuyên gia đã nhìn thấy sự lựa chọn danh từ và đã giải thích đây như là sự giảm nhẹ mục tiêu "chuyển tiếp" mà Ô. John Kerry vẫn thường dùng. " (In the past three weeks, Secretary of State John Kerry has referred to the goal of negotiating an end to the Syrian conflict as a "settlement" four times. This may not seem like a big deal, but diplomats and experts alike have noticed the word choice and have interpreted it as a softening from the long-accepted word, "transition," which Kerry also still uses.)

Theo ý kiến của tôi, Chuyển tiếp tức là một bộ phận mới điều hành đất nước - dĩ nhiên là không phải Ô. Assad, để thảo hiến pháp mới, bầu thủ tướng hay tổng thống cho một Syria mới. Tức Ô. Assad không thể nắm quyền trong thời kỳ chuyển tiếp này.  Còn dàn xếp là nói chuyện trực tiếp với Ô. Assad hay với Nga để Ô. Assad vẫn tiếp tục nắm quyền nhưng phe đối lập có một vị trí nào đó trong chính phủ dưới sự bảo đảm của Mỹ, Nga và Liên Hiệp Quốc.

Ước mong sự phỏng đoán của các nhà ngoại giao và các nhà nghiên cứu trở thành hiện thực. Và đó cũng là đại phước cho dân tộc Syria đã chịu quá nhiều đau khổ. Một sự hợp tác Nga-Mỹ để tiêu diệt Nhà Nước Hồi Giáo, ổn định và thống nhất đất nước với sự quản trị của chính quyền hiện hữu, rồi từ từ tiến hành dân chủ hóa Syria là biện pháp tốt lành hơn là đem Sư Đoàn Không Kỵ 101 vào đây. Viễn ảnh Sư Đoàn Không Kỵ 101 tiến như vũ bão, rồi các lực lượng phiến quân do Mỹ hỗ trợ, kể cá các nhóm "thánh chiến", al-Qaeda sẽ theo sau để tiến chiếm lãnh thổ. Nếu sau khi quân Nhà Nước Hồi Giáo tan vỡ, quân Mỹ dừng lại mà không tiến vào Damascus thì đất nước Syria sẽ chia đôi với hai chính quyền thân Mỹ và thân Nga. Nếu quân Mỹ tiếp tục tiến vào Damascus thì là cuộc tử chiến với quân chính phủ Syria và liên quân Ba Tư, Li-băng và không lẽ không quân và biệt kích Nga ngồi yên? Hay Nga sẽ đổ thêm vào Syria một vài sư đoàn nữa để bảo vệ căn cứ hải quân Tartus và căn cứ không quân Latakia? Đây sẽ là thảm họa cho Nga và Mỹ. Lúc đó cuộc chiến Syria sẽ kéo dài vô tận và có nguy cơ bùng nổ thế chiến do sự đụng độ Nga-Mỹ.

Do đó, thương thảo để đạt mục đích là thượng sách. Đánh- với thương vong và tổn thất để đạt mục đích là hạ sách. Hòa đàm Genève đang tiến hành. Nhưng xin nhớ cho "hòa đàm" không quan trọng bằng "mật đàm" tức "đi đêm". Những gì bàn cãi ở bàn hội nghị đều được sắp xếp ở bên trong . Mà bên trong ở đây là hai "Ông kẹ" Mỹ và Nga. Tin mới nhất cho biết hai ông Kerry và Lavrov sẽ gặp nhau ngày 11/2/2016 để bàn về "số phận" Syria nhưng địa điểm còn giữ kín.

Đào Văn Bình

(California ngày 31/1/2016)