Một Cách Nhìn Lại 1975

Chỉ vì mình là người Việt cho nên nếu còn một chút ảo vọng thì đó là cố gắng tự giải ảo và chia sẻ những ý nghĩ đó với người Việt Nam khác, nhất là với những người trẻ. Chúng ta chưa biết là nên nói gì với người Mỹ thì giữa người Việt với nhau cũng phải biết là quyền lợi của đất nước nằm ở đâu. Chỉ nội việc ấy cũng đã đòi hỏi nỗ lực suy tư của nhiều người. Biến cố 1975 có thể là một cơ hội suy tư vì ta không đánh lại một trận chiến cũ mà nên tự sửa soạn cho những trận chiến mới mà nước nhà sẽ gặp sau này. Nguyễn Xuân Nghĩa

Một Cách Nhìn Lại 1975

Việt Nam nằm trên tuyến đầu và bị rủi ro nhiều nhất...

Việc Hoa Kỳ can thiệp vào Việt Nam thật ra đã trải qua nhiều mốc thời gian đáng chú ý là 1945, 1955, 1975 - và 1995 là khi nước Mỹ bang giao với chế độ Cộng sản mà chính Hoa Kỳ đòi ngăn chặn từ 1945 đến 1975.... Nhưng có lẽ chúng ta phải trở ngược lên xa xưa hơn. Như năm 1862 là khi Pháp chiếm ba tỉnh miền Đông là Biên Hoà, Gia Định và Định Tường và cả Côn Đảo của Lục tỉnh Nam kỳ và Phan Thanh Giản phải ký hòa ước Nhâm Tuất. Hoặc khi Pháp tấn công tiếp ba tỉnh miền Tây là Vĩnh Long, An Giang và Hà Tiên vào năm 1867 khiến Phan Thanh Giản phải trao thành rồi tự tử vào tháng Tám năm đó. Sau đấy, Pháp tấn công Bắc Kỳ rồi đặt chế độ thuộc địa trên nước ta từ Hiệp định Giáp Thân 1884, và ngày càng xiết chặt hơn sự kiểm soát của họ....

Chúng ta không quên Nam kỳ Lục tỉnh là đất mới của nước Đại Nam do các Chúa Nguyễn rất anh hùng đã mở mang trước đó. Thế rồi, khi tiến vào bán đảo Đông Dương từ miền Nam lên, thực tâm của Pháp là muốn tìm đường vào Trung Quốc và họ không chỉ tấn công nước Nam mà còn nhắm vào xứ Cao Miên hay Chân Lạp theo tên gọi cũ. Nếu Thực dân Pháp vào Nam Vang và thỏa thuận với Vương quốc Cao Miên là sẽ đòi ba tỉnh miền Tây của chúng ta trả lại cho họ để chấp nhận chế độ thuộc địa thì sau này miền Nam của ta còn lại những gì?

Cụ Phan Thanh Giản cứ bị Cộng sản tố cáo là bán nước, nhưng có khi chính là việc nhượng đất ấy lại giữ được sự toàn vẹn lãnh thổ cho Nam Kỳ Thuộc địa, Khi Pháp rút năm 1955, lãnh thổ ấy vẫn là của Quốc gia Việt Nam. Một nhà ái quốc và sáng suốt như Phan Thanh Giản có thể đã hiểu ra lẽ ấy. Cụ không thể lùi được thì phải cân nhắc chuyện lợi hại về dài và tự tử vì không giữ được thành, nhưng nước Nam không mất đất.

Bây giờ, nhìn lại chuyện nước Nam mà xem.

Những gì Cộng sản nhượng cho Trung Quốc thì bao giờ chúng ta đòi lại được?

Lý do là vì khác với Pháp ở xa và có ngày phải đi, Trung Quốc là cường quốc láng giềng đã từng cai trị Việt Nam cả ngàn năm và còn tiếp tục ảnh hưởng đến nước ta trong thời kỳ ta gọi là độc lập. Ngày nay, sau khi Cộng sản nhượng đất, ta có thấy một ông đảng viên cao cấp nào của Hà Nội uống độc dược quyên sinh như cụ Phan không? Vì vậy, ta cần nhìn lại lịch sử nước nhà từ quan hệ gọi là Hoa-Việt và sự hiện diện của một cường quốc thứ ba, là Pháp hoặc Nhật Bản hoặc Hoa Kỳ. Cường quốc thứ ba đó có thể cân bằng được thế lực quá mạnh của Trung Quốc, nhất là sau khi Mao Trạch Đông kiểm soát được Hoa Lục năm 1949.

Đây là một cách nhìn khác, có tính chất địa dư chiến lược hơn... Từ đó trở lại chuyện Mỹ-Việt, ta thấy Hoa Kỳ đã gặp một chuỗi mâu thuẫn kéo dài từ 1945 cho đến 1975, rồi từ 1995 cho tới ngày nay.

Trong thế chiến II, Hoa Kỳ cần đánh bại Phát xít Nhật khi ấy đang chiếm bán đảo Triều Tiên và một phần của Trung Quốc rồi bành trướng xuống Đông Nam Á - vào thời đó lại do các đế quốc thực dân của Âu Châu chi phối. Mâu thuẫn đầu tiên của Mỹ sau khi đánh bại Nhật Bản là bỏ rơi lực lượng Quốc dân đảng của Tưởng Giới Thạch vào năm 1947, mặc nhiên cho Cộng sản Trung Hoa thắng thế.

Mâu thuẫn thứ hai là Chính quyền Roosevelt đề cao lý tưởng giải thực là muốn các nước thuộc địa Âu Châu chấm dứt chế độ thực dân và trao trả độc lập cho các thuộc địa, nhưng vẫn phải chiều lòng một đồng minh là nước Anh. Vì vậy, Anh mới giúp Pháp trở lại Đông Dương. Sau khi Rooselvelt tạ thế năm 1945, Tổng thống Truman lại gặp mâu thuẫn khác là muốn Pháp trả lại độc lập cho Đông Dương nhưng cũng cần Pháp bảo vệ tiền đồn của khối tự do trong cuộc Chiến tranh lạnh nên vừa giúp vừa chặn nước Pháp trong khi Mao Trạch Đông đã làm chủ Hoa lục năm 1949.

Đến thời Tổng thống Eisenhower cũng thế, Hoa Kỳ gặp mâu thuẫn là muốn Pháp ra khỏi Đông Dương mà cũng cần Pháp ủng hộ việc tái võ trang Đức đề cùng bảo vệ Âu Châu trong kế hoạch gọi là Cộng đồng Phòng thủ Âu Châu, Communauté Européenne de Défense (CED). Vì vậy mà Mỹ không dứt khoát trong trận Điện Biên Phủ do Trung Quốc thực hiện tại miền Bắc và gây hiềm khích rất nặng với Pháp - mà sau này miền Nam phải trả giá khi nơi hoà đàm lại là Paris, do Mỹ chọn!

Qua thời Tổng thống Kennedy, Hoa Kỳ chỉ gửi 16.000 cố vấn vào miền Nam để giúp Việt Nam Cộng Hoà xây dựng tiền đồn cho thế giới tự do. Nhưng Mỹ cũng lại gặp mâu thuẫn về mục tiêu khi muốn xây dựng dân chủ và phê phán Việt Nam Cộng Hoà từ giác độ dân chủ cao hay thấp dù khi đó miền Nam đã gặp chiến tranh và mới ra khỏi 70 năm của chế độ thuộc địa.

Khi Tổng thống Johnson lên thay, Hoa Kỳ đánh để cầu hòa, muốn leo thang chiến tranh chỉ để ép Hà Nội phải đàm phán. Và mâu thuẫn nặng nhất là vẫn chưa hiểu rõ hình thái chiến tranh tại Việt Nam là chống du kích, chống nổi dậy hay chống một trận đụng độ quy ước và trận địa chiến như Mỹ đã gặp tại Cao Ly. Mỹ xây dựng một quân đội không thích hợp cho chiến tranh và kinh tế tại miền Nam và quá lệ thuộc vào Hoa Kỳ. Đến thời Nixon, Hoa Kỳ đảo ngược quyết định của ba vị Tổng thống trước đó mà dàn xếp thẳng với Trung Quốc và tháo chạy khỏi Việt Nam.

Tổng kết lại, Hoa Kỳ có những mục tiêu và ưu tiên dời đổi từng thời kỳ vì những tính toán toàn cầu mà chẳng hiểu gì về văn hoá và lịch sử Việt Nam. Ngày nay cũng vậy mà thôi! Trong khi đó, chúng ta ở miền Nam thì cũng không hiểu gì về Hoa Kỳ và chẳng nhìn xa hơn cục diện Đông Dương nên cứ tưởng rằng Mỹ không bao giờ bỏ Việt Nam.

Việc truyền thông và chính trường Mỹ xuyên tạc và mạ lỵ miền Nam là một sai lầm mà thế hệ trẻ ngày nay ở tại Mỹ cần hiểu ra và tìm cách cải sửa. Nhưng việc chính là thời xưa chúng ta cũng không hiểu gì về những mâu thuẫn và bất nhất của Hoa Kỳ. Đấy cũng là một vấn đề.

Xưa kia, dân ta không có nhiều người ở tại Mỹ để hiểu ra và nói lại về xã hội và chính trường Hoa Kỳ cho lãnh đạo ở nhà biết cách ứng xử. Bây giờ hoàn cảnh đã thay đổi nhưng lãnh đạo Cộng sản ở nhà chưa chắc đã biết ứng xử vì cứ tin rằng cuối cùng thì cũng lừa được Mỹ để kiếm tiền và dựa vào Trung Quốc để giữ quyền. Đấy là một thái độ tự sát! Chế độ cộng sản không thể tồn tại được, nhưng nước Nam sau đó phải giải quyết bài toán Trung Quốc như thế nào, và với những quốc gia nào là loại thách đố cho thế hệ tương lai, cho lớp người ở tuổi hai ba chục, ở trong và ngoài nước. Nếu hiểu ra nước Mỹ thì may ra mình không phạm vào những sai lầm của thế hệ trước.

Chỉ vì mình là người Việt cho nên nếu còn một chút ảo vọng thì đó là cố gắng tự giải ảo và chia sẻ những ý nghĩ đó với người Việt Nam khác, nhất là với những người trẻ. Chúng ta chưa biết là nên nói gì với người Mỹ thì giữa người Việt với nhau cũng phải biết là quyền lợi của đất nước nằm ở đâu. Chỉ nội việc ấy cũng đã đòi hỏi nỗ lực suy tư của nhiều người. Biến cố 1975 có thể là một cơ hội suy tư vì ta không đánh lại một trận chiến cũ mà nên tự sửa soạn cho những trận chiến mới mà nước nhà sẽ gặp sau này.

Nhìn về tương lai, Trung Quốc là một cường quốc đang lên với rất nhiều vấn đề nguy ngập ở bên trong. Chúng ta đã và còn phải nói về những vấn đề nguy ngập đó của họ để lường trước cơn khủng hoảng từ Trung Quốc có thể dội ngược vào Việt Nam. Hoa Kỳ ngày nay đang quan tâm đến ưu tiên khác và thả nổỉ cho các quốc gia Đông Á phải đối phó hoặc thoả hiệp với Trung Quốc. Với Đài Loan, Nam Hàn, Nhật Bản và các nước Đông Nam Á, ngày xưa Hoa Kỳ muốn xây dựng liên minh để be bờ ngăn chặn cộng sản. Sau khi Chiến tranh lạnh kết thúc và Liên Xô tan rã, Hoa Kỳ bị lôi vào một trận chiến khác chống khủng bố Hồi giáo cực đoan rồi cũng lúng túng và mâu thuẫn về hình thái chiến tranh mà ngay nay còn chưa biết gọi tên là gì!

Trong khi ấy, các nước Đông Á bị hay được thả nổi từ 1992 thì phải thỏa hiệp và cũng lại theo Hoa Kỳ đầu tư vào Hoa lục với ước mơ thuần hóa một chế độ bá quyền đã nhuần nhuyễn kỹ thuật cộng sản. Sau khi bang giao với Việt Nam cũng trong ảo tưởng thuần hóa chế độ Hà Nội bằng kinh tế, Hoa Kỳ đang phát giác một thay đổi lớn.

Đó là từ năm 2000 trở về sau, cường quốc đại lục là Trung Quốc đang muốn trở thành cường quốc hải dương nên sẽ thách đố vị trí siêu cường toàn cầu của nước Mỹ. Sẽ có ngày Hoa Kỳ lại đảo ngược ưu tiên và quay về Đông Á. Khi ấy, nước Mỹ có thể lại xây dựng một liên minh với các quốc gia bán đảo hay hải đảo tại Á Châu, từ Nam Hàn, Nhật Bản, Đài Loan tới các nuớc Đông Nam Á và cả Úc Đại Lợi và Ấn Độ.

Khi ấy, Việt Nam sẽ đứng đâu, là con ngựa chiến của Trung Quốc hay là tiền đồn của các nước tự do? Đó là vấn đề của người Việt mình.

Vấn đề của Mỹ là lần này Hoa Kỳ có phạm vào những sai lầm cũ hay không? Còn vấn đề của Trung Quốc là sẽ bành trướng tới đâu trước khi tự tan xác vì những mâu thuẫn nội tại của họ? Trong ngần ấy trường hợp, Việt Nam đều nằm trên tuyến đầu và bị rủi ro nhiều nhất.

Sau một thế kỷ đấu tranh giành độc lập thì lại mất độc lập vào thế kỷ 21 và còn có thể bị lôi vào nạn binh đao thì quả là dân tộc ta thiếu may mắn!


NGUYỄN XUÂN NGHĨA

Tổ Quốc, Danh Dự, Trách Nhiệm Tu Thân, Tề Gia, Trị Quốc, Bình Thiên Hạ Khai Dân Trí, Chấn Dân Khí, Hậu Dân Sinh

---